කැලණි ගඟේ උපත සොයා ගඟ දිගේ ගිය ගමනක්

කැලණි ගඟ නැතහොත් කල්‍යාණ නදිය (Kelani River) යනු ලංකාවේ බොහෝ ප්‍රසිද්ධ සහ සිව් වැනියට දිගම ගංගාව වේ. කොළඹ මට්ටක්කුලියේ පිහිටි කදිරාන පාලම යටින් ගොස් මහ සයුර සිපගන්නා කැලණි ගඟේ උපත සොයා කැලණි ගඟ ආශ්‍රිත ජන ජීවිතය සහ ජන සමාජය බැඳී තිබෙන අපූර්වත්වය සමග එහි උපත සොයා උඩුගම් බලා යන ගමන අපි මෙසේ දිග හරිමු. කාලයේ වැලි තලාවෙන් යට වුණු බොහෝ ජන දිවි සරි කෙරුණ මෙම සුවිසල් ගංගාවට සමාන්තරව කි​ෙලා්‍ මීටර් 160 ක පමණ දුර යතුරු පැදියෙන් ගිය කැලණි නදී වත අපි මෙලෙස ගෙන එන්නෙමු.  

කිලෝ මීටර් 335 ක් දිගැති මහවැලි නදිය කොත්මලේ ජලාශය ආශ්‍රයෙන් සහ මහ එළියේ උල්පත් මගින් උපත ලබා මහනුවර සිට රන්දෙණිගල වික්ටෝරියා රන්ටැඹේ ආදි හෙල මහවැලි ව්‍යාපාරය සන්නද්ධ කරමින් සමස්ත නකල්ස් වන පෙතේම ජල කඳ රැගෙන මහියංගණය හරහා උතුරු මැද පළාත ඔස්සේ ​ෙගා​ස් ත්‍රීකුණාමලයෙන් මුහුදට වැටෙන්නේ ලංකාවේ දිගම ගඟ ලෙසිනි. එලෙසම දඹුල්​ෙලන් පටන් ගෙන මන්නාරම් ඉසව්වෙන් මුහුදට වැටෙන මල්වතු ඔය දෙවන දිගම ගඟ වන්නේ කිලෝ මීටර් 164 කට උරුමකම් කියමිනි.
තෙවන ස්ථානය හිමි වන්නේ ද දඹුල්ලෙන් පටන් ගෙන විල්පත්තු කැලය මැදින් ගොස් දියඹ සිඹගන්නා කි​ෙලා් මීටර් 148 ක් පමණ දිගැති කලා ඔයටය. ඉන් පසු සිව් වන ස්ථානය හිමි වන්නේ කිලෝ මීටර් 145 ක දුරක් හිමි කැලණි නදියටය. නමුත් අප මෙම ගිය ගමනේදී කැලණි නදියේ සැබෑ උපත පිහිටි ස්ථානයේ සිට මට්ටක්කුලියට දුර ලෙස ගණනය කළේ වෙනත් අගයකි.

උපත ලබන ස්ථානයේ සිට ගංගාවක් ආරම්භ වන්නේ නම් ගඟේ දිග එහි සිට තීරණය කළ යුතුය. නමුත් කැලණි නදිය උපත ලබන ස්ථානය පොල්පිටිය ප්‍රදේශය ද නැතහොත් හෝර්ටන්තැන්නේ කිරිගල්පොත්ත කඳු බෑවුම අසලින් ද යන වග අපට තිරණය කළ නොහැක. මන්ද පොල්පිටියේ දී කෙ​ෙසල්ගමු ඔය සහ මස්කෙළිය ඔය එකට එකතු එකතුවීම කැලණි නදිය ලෙස ගඟ පහළට ගලා යයි. නමුත් කෙසෙල් ගමු ඔය උපත ලබන්නේ හෝර්ටන්තැන්නෙනි. මස්කෙළිය ඔය උපත ලබන්නේ ගවරවිල කඳු වැටිය සහ සමනල කන්දේ දිය දහරාවන් තුළිනි. එවිට බලන විට මට්ටක්කුලියේ සිට හෝර්ටන්තැන්නේ අදාළ ඉසව්ව තෙක් ඇති දුර කිලෝ මීටර් 165 කට වැඩිවෙයි. නමුත් පොල්පිටියේ සිට මට්ටක්කුලියට ඇති දුර වන්නේ කිලෝ මීටර් 120 ක් පමණි. කෙසේ නමුත් ප්‍රධාන ලෙස ගංගාවක් නිර්මාණය වන්නේ විවිධ ඔය සහ දිය පහරවල්වල එකතු වෙනි. එලෙස බැලූ කල කැලණි නදිය පෝෂණය කරන ප්‍රධාන ඔය යුගලයෙන් ඈතින්ම පටන් ගන්නා කෙසෙල්ගමු ඔය කැලණි ගඟේ සැබෑ උපත නේදැයි අපට සිතුණි.

එලෙස මූලිකව ගූගල් සිතියම් (Google Maps) සහ මිනින්දෝරු සිතියම් අධ්‍යයන කර ගඟට සමාන්තරව යන මාර්ගය ද සටහන් කරගෙන ජීපීඑස් සහය ද සමගින් අප ගමන ආරම්භ කළේ කොළොංතොට සිපගන්නා ඉන්දියන් සයුරත් කැලණි ගඟත් එකතු වන මෝය කට අසලිනි. හිමිදිරියෙම අප පැමිණියේ කදිරාන පාලම මතට සිරිපා කන්ද දර්ශනය වන හෙයින් එය දැක බලා ගැනීමටයි. නැගෙනහිරින් මෝදු වන හිරු කිරණ කඳ සමනොළ කඳු යාය මතට වැදෙන විට කඳු පන්තිය හරිම අපූරුවට දිවයිනේ බොහෝ ප්‍රදේශවලට දැක ගත හැකිය. කෙසේ හෝ උදෑසන 6 පමණ වන විට අප ද යන්තමින් සිරිපා කන්ද දුටුවේ ගුවනත සරණ වලාකුළු ඈත් මෑත් වූ විටකදීය.

පසුව අප කාක දූපත පිහිටි ප්‍රදේශයට ගිය අතර ව්‍යායාම කරනු වස් එහි පැමිණ සිටි පිරිස බොහෝමයකි. කාක දූපත අතීතයේ මෙන් කාක්කන් පිරුණු දූපතක් මෙන් නොව ළමා උද්‍යාන සමගින් ක්‍රමවත් ලෙස සංවර්ධනය වී තිබේ. කාක දූපත උද්‍යානයට දකුණු පසින් පිහිටි කුඩා මාර්ගය දිගේ ඉදිරියටම ගමන් කළ අප දුටුවේ මාර්ගය නාවික හමුදා උප කඳවුරකින් නිමා වී ඇති බවයි. කැලණි ගං මෝය අසලට යාමට නම් අපට කඳවුරු භූමිය හරහා යා යුතුමය. එම නිසාම අපි අදාළ නිලධාරීන් සමග කතිකා කර අවසරය ලබාගෙන කඳවුරේ කෙළවරට ගොස් වෙරළට පිය මැන්නෙමු. කුඩා වෙරළ තීරයක් සහිත බිම් ඉදිරියෙන් කැලණි ගඟ සහ ඉන්දියන් සාගරය එකිනෙක හමුවේ. අප සිටින ස්ථානය මේ ඉවුර කොළඹ දිස්ත්‍රික්කය වුවද ග​ඟේ අනෙක් පස මහා ඉවුර ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයට අයත් විය. මෙම ස්ථානයේ පවා ගඟ අවම වශයෙන් මීටර් 120 කට වඩා පළල විය. මෝය කට අසල ගල් වැටියේ සිට බිලි පිති ආධාරයෙන් මාළු බාන පිරිසක් සිටින අතර ගඟට මුහුදට දැමූ දිරාපත් නොවන අපද්‍රව්‍ය රාශියක් වෙරළට ගොඩ ගසා ඇති බව ද අපි දුටුවෙමු. දකුණු පසින් කැලණි ගං කොමළිය බොහෝ දුර ගෙවාගෙන කඳු හෙල් මැදින් සොඳුරු ජන ජීවිත එකලු කරමින් ගාම්භීර ලෙස ගලා එන්නේ සමස්ත ගඟ තුළ හමුවන අවසාන පාලම වන මට්ටක්කුලිය කදිරාන පාලම යටිනි.

පාලම ද හරි අපූරුවට මෙම ස්ථානයට දැක ගත හැකි විය. මෙම ඉවුරු දෙක අවට සිටින ජනයා කැලණි ගඟ ආශ්‍රිතව මිරිදිය මත්ස්‍ය කර්මාන්තයෙන් යැපෙන අතර පාරු සහ බෝට්ටු ආධාරයෙන් ගඟට පැමිණ දියඹට ඇදී යයි. මෙම ස්ථානයේ තවත් විශේෂත්වයක් වනුයේ මීගමුව කළපුවට යන හැමිල්ටන් ඇළේ ආරම්භය ද කදිරාන පාලම අසල තිබීමයි. වත්තල ඇළකන්ද මත්ස්‍ය වෙළෙඳපොළට මසුන් රැගෙන එන බෝට්ටු සියල්ල දියඹට යන්නේ කැලණි ගඟ හරහාය. තවද හැමිල්ටන් ඇළ දිගේ පමුණුගම සේදවත්ත ප්‍රදේශයෙන් මීගමුව කළපුවට එකතු වන්නේ ද කැලණි ගඟේ ජලකඳමය. එක යායට බෝට්ටු සමූහයක් ඇති හැමිල්ටන් ඇළ යනු කුණු සහ අපද්‍රව්‍ය පිරුණු ස්ථානයක් විය.

මෝය කට පිහිටීම හේතුවෙන් කොපමණ ගංවතුරක් පැමිණිය ද මෙම ප්‍රදේශ ජලයෙන් යටවීමක් සිදු නොවෙයි. කදිරාන පාලම අවට පිහිටි මහල් නිවාසවල ජීවත් වන පිරිස පවා පැවසුවේ ගංවතුර කාලයට ගඟ ඉතා වේගයෙන් මුහුදට ඇදී යන බවත් ඉවුර සමීපය ගඟට යට වන නමුත් නිවාසවලට ගංවතුර නොපැමිණෙන බවයි. නමුත් ගංවතුර සමග පිරෙන හැමිල්ටන් ඇළේ ඇතැම් පහත් බිම්වල තිබෙන මාර්ග ජලයට යට වේ. එනම් ඇළ කන්ද මාර්ගයේ එක්තරා කොටසක් ජලයෙන් යටවන බව අත්දැකීමෙන් අප දැක තිබේ.

කැලණි ගඟේ කිඹුලන් ගැවසෙන නමුත් මේ වන විට කිඹුල් ගහණය මඳක් අඩුව තිබේ. මන්ද අතීතයේ කැලණි ගඟ පිටාරතැන්නේ පිහිටි මුතුරාජවෙල යනු කැලණි ගඟේ එක්තරා අතුරු ප්‍රතිඵලයක් බඳුය. මන්ද වත්තල සිට ජා ඇළ හරහා මීගමු කළපුව දක්වා ප්‍රදේශය වගුරු බිම් වී තිබුණේ ඇතැම් විට කැලණි ගඟේ බලපෑමක් නිසාවෙන් විය හැක. මන්ද ජා ඇළ ප්‍රදේශවල වගුරුබිම් තුළ තවමත් ගැට කිඹුලා වාසය කරයි. විවිධ කුඩා ඇළ මාර්ග ඔස්සේ හැමිල්ටන් ඇළට හෝ පැමිණ කිඹුලන් කැලණි ගඟට පැමිණීම සිදු විය හැක්කක් බැවිනි.

Sebastian Canal (Old Photo From Internet)

Paaru (Old Photo From Internet)

Hamilton Canal (Old Photo From Internet)

Thotalaga Paaru Paalama (Old Photo From Internet)

Black Bridge (Old Photo From Internet)

Hamilton Canal start from Kelani River ending point

Kelani River from Hamilton Canal Side

The Combining point, where Kelani River meets the Indian Ocean

View from the Kadirana Bridge

Early Morning view

Wattala Side

Crows

Exact point of Kelani River combining with the Ocean

kadirana Bridge seen from the “Moya Kata”

Under the Kadirana Bridge

Colombo view from the “Moya Kata”

This area protect by Naval army

Kelani Nadee Viharaya

හේනමුල්ලේ විශාල නිවාස සංකීර්ණයක් සේම බොහෝ ජනතාව ජීවත් වන ප්‍රදේශයක් හේනමුල්ල මාවත අසල පිහිටි ඇළ බෙහෙවින් අපවිත්‍ර වී අපද්‍රව්‍ය පිරී තිබුණු අතර එම අපද්‍රව්‍ය ජලය කැලණි ගඟට එකතු වන්නේ අඩි 10 ක් පමණ පළලැති ​ෆර්ගියුසන් පාර යටිනි. මේ අසලම කැලණි නදී විහාරය පිහිටා තිබෙන අතර කැලණි නදිය මනාවට දර්ශනය වන මෙම විහාරස්ථානය ඉතා උචිත නාමයක් භාවිත කිරීම පැසසිය යුතු කරුණකි.

මෙම ස්ථානය අසල මාර්ගය ගඟට යාබදව පවතින බැවින් කොන්ක්‍රීට් තාප්පයක් මගින් ගඟ හා මාර්ගය වෙන් කළ ස්ථාන කිහිපයකි. මෙම ඉසව්වේ ගඟ ඉතා පළල් වන අතර එහි ගැඹුර ද වැඩිය. විටින් විට සංචාරකයින් රැගත් බෝට්ටු සවාරි මෙම ප්‍රදේශයේ යන වන අපට පෙනුණ අතර ඉන් පසු අප ළඟා වූයේ ගාලුමුව දොර උද්‍යානය වෙතය. එය විශාල තට්ටු නිවාස සංකීර්ණයකි. කැලණි ගඟ දර්ශනය වන මානයේ පිහිටි මෙම සුවිසල් ගොඩනැගිලිවල බොහෝ පවුල් ජීවත් වන අතර එම නිවාස සංකීර්ණ ඉතා අලංකාර ලෙස තොටළඟ ජපන් මිත්‍රත්ව පාලම මතට මනාව දර්ශනය වේ. පසුව අප ළඟා වූයේ තොටළඟ පාලම අසලටය. එම පාලම නිම වා බොහෝ කාලයකි. තොටළඟ යනු වචනයේ අර්ථයෙන්ම තොටුපොළක් පිහිටි ප්‍රදේශයකි. අතීතයේ ගඟ හරහා ගියේ පාරු මගිනි. බ්‍රිතාන්‍යයන් පාරු බොහෝමයක් එක පෙළට ගඟ හරහා තබා ඒ මතින් ලී දමා පාලමක් ලෙස සකස් කොට අශ්වයින් මගින් ගඟ තරණය කළ බවට කතිකාවක් ඇති අතර වෙළෙඳාම හේතු කොට ගෙන අතීතයේ කැලණි නදිය තරණය කරමින් තොට ළඟ හරහා කොළොංතොට පැමිණි බව නොරහසකි. තොටළඟ යටින් යන්නේ ෆර්ගියුසන් මාර්ගය වන අතර ඊට යාබදව පිහිටියේ ලූකස් මාර්ගයය. පාලම නම් අතිශය දැවැන්ත කොන්ක්‍රීට් පාදම් යොදා කණු යොදා කස් කළ නිර්මාණයකි.

දිනකට දහ දහස් ගණනින් වාහන සහ කන්ටේනර් රථ එහා මෙහා යන තොටළඟ පාලම දැවැන්ත බවේ සංකේතයකි. තොට ළඟින් සමු ගත් අප මීළඟට පිවිසුණේ ෆර්ගියුසන් පාරේ අවසානයත් සමග පටන් ගන්නා නාගලන් වීදියටයි. නාගලගම්වීදිය යනු එළවළු, පළතුරු පදික වෙළෙඳුන්ගෙන් පිරි ඉසව්වකි. අබලන් මාර්ගයක් පවතින බැවින් උදෑසන සහ සක්‍රීය වේලාවන් තුළ මෙම ඉසව්වෙන් එහා මෙහා යාම තරමක් අසීරුය. වීදියේ ආරම්භය කිට්ටුවට වම් පස විහාරස්ථානයක් ඇති අතර එහි කොළඹ නගරයේ ප්‍රධාන ජල මාපකය ස්ථාන ගතව ඇත. පංසල් භූමියෙන් කෙළවර ගඟ ආසන්නයේ ඇති මෙම ජල මාපකය ස්ථම්භ 2 කි. අඩි ප්‍රමාණය අනුව උස දක්වා ඇති අතර ඒ අසලම ගඟේ සවි කරන ලද කුඩා මාපයක් ද ඇත.

නාගලගම්වීදිය වෙසෙන පැරණි වැසියෙකු අපට හමු වූ අතර ඔහු පවසන පරිදි 1980 දශකයේ පැමිණි ගංවතුරින් නාගලගම්වීදිය. ලුකස් පාර අතර සමස්ත ප්‍රදේශයට ජලයෙන් යට වී ඇත. ඉන් පසු තවමත් එවැනි බරපතළ ගංවතුරක් පැමිණ නැති වග ඔහු පැවසීය. තවද මීට වසර කීපයකට පෙර අතිශය ජරාජීර්ණ වූ තහඩු වෙළෙඳ සංකිර්ණය වෙනුවට වර්තමානයේ නවීන ගොඩනැගිල්ලක් තිබීම අගනා බව ඔහු පැවසීය.

නාගලගම්වීදිය තොටළඟ ආශ්‍රිතව ඇති ප්‍රධාන ඉසව්වක් වන අතර මෙහි සිටිනා වෙළෙඳ ප්‍රජාව බහුල වීම හේතුවෙන් ඔවුන් වාර්ෂිකව ඔවුන්ගේ විවිධ සමිති හරහා පුණ්‍යෝත්සවය කටයුතු ඉටු කරයි. වාර්ෂිකව වෙසක් තොරණ ඉන් ප්‍රධාන වේ. නාගලගම්වීදිය තවත් පසෙකින් වැදගත් වන්නේ කැලණි ගඟට එකතු වන තවත් ප්‍රධාන ඇළ මාර්ගයක් වන සෙබස්තියන් ඇළ නිසාවෙනි.

A small Henemulla canal meets Kelani River

Flood Measure point at Nagalan Street

Current measure of the water level

Nagalan Street Temple where the Measuring point located

Sebastian Canal

View of Thotalaga Bridge

Zoomed View from Kelani Nadee Viharaya

Black Bridge

A Train is coming

View of the morning on the way to Kelanimulla

බේරේ වැවෙන් යා වෙන ඇළ මාර්ග ඔස්සේ කොටුව පාවෙන වෙළෙඳසල් පිහිටි ඇළට එකතුවන ජලය සෙබස්තියන් ඇළ මාර්ගයට සමාන්තරව කෙත්තාරාමය, ග්‍රෑන්ඩ් පාස් හරහා දෙමටගොඩ ඇළ ද එකතු කර ගනිමින් නාගලගම්වීදියෙන් කැලණි ගඟට වැටෙන සෙබස්තියන් ඇළ කොළඹ නගරයෙන් ප්‍රධානතම අප ජලය හා දූෂිත සාන්ද්‍රික ජලය කැලණි ගඟට රැගෙන යයි. සෙබස්තියන් ඇළ මතින් නාගලගම් වීදියේ සිට දිවෙන මාර්ගය සේදවත්ත, අඹතලේ මාර්ගයයි. මෙම මාර්ගය සේදවත්ත, වැල්ලම්පිටිය, කොහිලවත්ත, කැලණිමුල්ල, මුල්ලේරියාව හරහා අඹතලේ ජල පොම්පාගාරය අසලින් කොළඹ අවිස්සාවේල්ල පහළ මාර්ගයට (Low Level Road) සම්බන්ධ වේ. ගමන ඉදිරියට ගිය අප මීළඟට නැවතුණේ නව කැලණි පාලම යටින්ය. මෙයද තොටළඟ මෙන් දිනකට දස මාසයකට අධික රථ වාහන සංඛ්‍යාවක් දරා ගනියි. මෙම පාලමින් සෘජුවම බේස් ලයින් මාර්ගය හා සම්බන්ධ වන බැවින් දවසේ බොහෝ අවස්ථාවල පාලම නිතැතින්ම තදබදයෙන් පවතියි. මෙතැනම මීට යාබදව නව කැලණි පාලමක් ගොඩ නගමින් පවතින අතර එය එල්ලෙන පාලමක් මෙන් පවතියි. රුවන්වැල්ලේ සිට කිතුල්ගල හරහා ඉහළට යන විට කැලණි ගඟ මතින් බහුලව ඇත්තේ එල්ලෙන කම්බි පාලම්ය. එවැනි ආකාරයට තැනන මෙම එල්ලෙන පාලම රුපියල් කෝටි ගණනක දැවැන්ත ජාතික ව්‍යාපෘතියකි. මෙම නව පාලම කලින් මාර්ග තදබදයට පිළියම් අපේක්ෂා කරන අතර මෙම නව පාලම හේතුවෙන් ඔරුගොඩවත්ත දක්වා පිහිටි දුගී පැල්පත් නිවාස ඉවත් කර ඔවුන්ට නව දෙමහල් නිවාස ලබා දීමට කටයුතු කර තිබේ.

මෙම පාලම මතට තොටළඟට පාලම පවා පෙනෙන අතර කැලණි ගඟේ මීටර් කිහිපයක් අතර පාලම් ත්‍රිත්වයක් සහ ද්විත්ව දුම්රිය මාර්ගයක් පිහිටි එකම ස්ථානය මෙය වේ.
කැලණි පාලම යටින් අප පිවිසියේ සේදවත්තටයි. සේදවත්ත අඹතලේ මාර්ගය කැලණි ගඟ අසලින් පිහිටි මාර්ගයකි. මාර්ගයේ සිට ගඟට අඩි 10 ක පමණ බැස්මක් තිබුණ ද පසුගිය වසරවල මෙන් ගංවතුර තත්ත්වයන්හි දී කොළඹ ආශ්‍රීතව ගංවතුරෙන් යට වන ප්‍රධානම ප්‍රදේශය මෙම ප්‍රදේශයයි. මීට හේතුව වන්නේ හල්මුල්ල ප්‍රදේශයේ දී කැලණි ගඟ දැවැන්ත වැලමිට වංගු දෙකක් දරන හෙයිනි.

ඉහළ සිට ගලා ගෙන එන දැවැන්ත ජල කඳ සේද වත්ත හල්මුල්ල ආශ්‍රිතව පවතින වැළමිට වංගුවෙන් වංගු ගැසී ගලාගෙන යාමට වඩා බලයකින් ජලය පැමිණෙන හේතුවෙන් එම ජලය සෘජුවම පිටාර ගලමින් සේදවත්ත හරහා යමින් නැවත අනෙක් පසින් කැලණි ගඟට එකතු වේ. මෙම ප්‍රදේශයේ පවතින භූමි මට්ටමට වඩා උතුරා යන තරම් සිවුසල් ජල කඳක් කැලණි නදියෙන් නිකුත් වන්නේ මෙම ඉසව්ව ගඟේ පිටාර තැන්න ද වන හෙයිනි.

ගඟක පිටාර තැන්න යනු සාමාන්‍යයෙන් සශ්‍රීක ප්‍රදේශයකි. විවිධ ඩෙල්ටාවන් පිහිටා ඇති හෙයින් ගඟක් අනිවාර්යයෙන් මුහුදට සමීප වත්ම පිටාර මට්ටමට පැමිණෙයි. මහවැලි ගඟේ පිටාර තැන්නේ ජනවාස පිහිටා නොමැති මුත් කැලණි ගඟ පිටාර තැන්නේ ජනාවාස බොහෝමයක් පිහිටා තිබේ. වසරකට වරක් අනිවාර්යයෙන්ම ගංවතුර සමග ගඟ පිටාර ගැලීමට ලක් වීම සේදවත්ත ආශ්‍රිත ජනයාට වාර්ෂිකව තවත් එක අංගයක් පමණකි.

කැලණි ගඟ මෝය පිහිටි ප්‍රදේශ තුළ ජන ජීවිතය තරමක සංකීර්ණ බවකින් යුතු ප්‍රදේශ වන අතර ඇතැම් ප්‍රදේශවල විවිධ නීති විරෝධී ජාවාරම් කරනුයේ සාගරය සහ ගංගාව එකතුවීමේ ස්ථානයේ පිහිටීම ඵලදායක හෙයිනි. අතීතයෙ​් බත්තල් සහ පාලම් පාරු යොදාගෙන භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය සිදු කළ අතර හැමිල්ටන් ඇළ යනු මිනිසා විසින් තනන ලද්දකි.
කිලෝමීටර් 14.5 ක් පමණ දිගින් යුත් මෙම හැමිල්ටන් ඇළ වර්ෂ 1804 දී බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් ගොඩනගන ලද්දකි. කොළඹ සහ මීගමුව යා කරන මෙම ඇළ මාර්ගය මුතුරාජවෙල වගුරු බිමේ ලුණු ජලය පිටවුමක් ලෙස නිම විය. බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික ගෙවින් හැමිල්ටන් (Gavin Hamilton) ගේ නාමය මෙම ඇළට යෙදවීය.

පෘතුගීසි සහ ලන්දේසීන් විසින් විවිධ කාලවකවානුවල මෙම ඇළ මාර්ගය විවිධ ආකාරයෙන් නිර්මාණයට දායක විය. මන්ද මෙම ඇළ මාර්ගය මීගමුව පමණක් නොව පුත්තලම දක්වා යාවෙන ඇළක් ලෙස සකස්වීමයි. වර්තමානය වන විට සමස්ත ඇළ මාර්ගය දෙසට කබොක් ගල් අතුරා ක්‍රමවත් ලෙස ඉවුරු උස් කර බැඳ තිබේ. මන් ද මෙම ඇළ මාර්ගය සමීපවම හේකිත්ත සිට බෝපිටිය දක්වා අතුරු මාර්ගයක් දිව යන හෙයිනි. තවද ඇළ මාර්ගය දෙපස ජනාවාස වී ඇති බැවින් ගංවතුර තත්ත්වයක දී අවම හානියක් ගෙන එන ලෙස හැමිල්ටන් ඇළ සකස් වී ඇත.

කැලණි නදියෙන් ඇළ පටන් ගන්නා ස්ථානයේ බෞද්ධ ජනතාව සංකේතවත් කරනු වස් බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් ද කිතුනු ජනතාව සංකේතවත් කරනු වස් සා.අන්තෝනි මුනි ප්‍රතිමාවක් ද ස්ථාපනය කර ඇත. තවද එම ස්ථානය අවට බංකු අතුරා විවේකීව ගත කිරීමට සුදුසු ස්ථානයක් ලෙස සකසා තිබේ. තවද එම ස්ථානයේ අලංකාරවත් ගුවන් පාලමක් ඇළ මතින් තනා ඇති අතර සමස්තයක් ලෙස ඇළ හරහා කුඩා පාලම් දහයක් පමණ තනා තිබේ. මහ මුහුදට ගොස් රළ සමග හැප්පී මසුන් අල්ලාගෙන එන ධීවරයින් කැලණි ගං මෝය දිගේ හැමිල්ටන් ඇළට ඇතුළු වෙයි. හේකිත්ත නගරයේ ප්‍රධාන මංසන්ධිය මසුන් අලෙවි කරන ප්‍රධානතම ස්ථානය වේ.

පසෙකින් වත්තල ප්‍රදේශයත් පෑලිය​ගොඩ ප්‍රදේශයත් අතරින් ගලන කැලණි නදියට අවට පිහිටි නිවාසවලින් එක් කරන අපජලය සහ අපද්‍රව්‍ය නම් බොහෝය. මන්ද අප දුටු ආකාරයට බොහෝ ස්ථානවල ඉවුර අසල කුණු සහ අපද්‍රව්‍ය රැස් වී තිබුණි. කැලණි ගඟ අතීතයේ පාලම්පාරු මගින්ද, බත්තල් මගින්ද වර්තමානයේ දැවැන්ත පාලම් හරහා ද ලක්ෂ ගණනින් කොළඹට පැමිණෙන ජනතාවට උපකාරි වූවා සේම ගුවන් තලයට යාමට ද කැලණි ගඟ උදව් වන්නේය.

එනම් පෑලියගොඩින් ගුවන් ගත මුහුදු ගුවන් යානා (Sea Planes) තිබීමයි. මෙම මුහුදු ගුවන් සේවය පුද්ගලික හෝටල් අංශයට හිමි වූවක් වන අතර කැලණි නදියේ බොහෝ ඉඩ කඩ පිහිටි දිගු ප්‍රදේශයක මෙම කටයුත්ත සිදු කෙරේ. මෙහිදී ගුවන් ගත වන කුඩා ගුවන් යානා දිවයිනේ විවිධ ප්‍රදේශවලට පියාසර කරනුයේ දෙස් විදෙස් සංචාරකයින් රැගෙනය. කැලණි නදින මෙලෙස ගුවන් ගමන්වලට ද බෙහෙවින් උපකාරී වන්නකි. මහ වැලි නදිය ලංකාවේ කෘෂි කර්මාන්තයට බොහෝ ලෙස උපකාරි වනවා සේම කැලණි නදිය ලංකාවේ වැඩියෙන්ම වාණිජ කටයුතු සඳහා උපකාරී වෙයි.

​ෙකසේ හෝ තවත් දිනයක අපට අපූරු අවස්ථාවක් හිමි වූයේ කැලණි ගං මෝය සිට තොටළඟ ආසන්නයට බෝට්ටුවකින් ගමන් කිරීමටයි. එහිදී අප දුටු පරිදි බොහෝ වාණිජ ව්‍යාපාර කටයුතු සඳහා ගඟ උපකාරි වනවා සේම ගංගාව ආශ්‍රිතව දිවි ගෙවන ජනතාවගේ රෙදි සේදීම, ජල ස්ථානයට පවා ගංගාව උපකාරි කර ගන්නා බව පෙනිණ. කඳු වළලු මැදින් ඉපිද බොහෝ දුරකතර ගෙවා ගෙන විවිධ හැලහැප්පීම්වලට ලක් වෙමින් විවිධාකාරයෙන් ජල දූෂණයට ලක්වෙමින් මුහුදට එකතු වන ස්ථානය ආසන්නයේ ජල ස්නානය පවා කිරීමේ කටයුත්තේ ඵලදායි බව ඒ මොහොතේ අපට සිතුණි.

ඊළඟට අප පිවිසියේ කාක දූපතේ සිට කදිරාන පාලම වෙත පැමිණ හැඳල ආසන්නයේ සැරිසරා පසුව ගංගාවට සමාන්තරව මාර්ග ඔස්සේ ඉදිරියට යාමටයි. කදිරාන පාලම යනු සිය දිවි හානි කර ගැනීම් රැසකට බඳුන් වූ ස්ථානයක් බව අවට පිහිටි නිවැසියන්ගෙන් දැනගැනීමට ලැබුණි. හිරු බැස යන සන්ධ්‍යාවක අප මෙහි සුන්දරත්වය දැකීමට පැමිණි අතර ධීවර රැකියාවට යනෙන බෝට්ටුවල අලංකාරය හිරු බසින සමයේ අපි දුටුවෙමු. තවද සඳ බටහිර මුහුදට පෙනෙන සමනොළ කන්ද අලුයම් වරුවක අපි දැකගත්තෙමු. කැලණි ගඟේ දිගේ ඉදිරියට යාමට අප පර්ගියුෂන් පාරේ සිට පිටත් වූයේ තොටළඟ වෙතය.

View near Kohilawatte

Water Level Measuring point at Kelani Viharaya Bridge

A small battal

This was use to Battal transportation

විවිද ආකාරයේ පසුබිම් මූලාශ්‍ර මගින් අප ලද තොරතුරුවලට අනුව ඇතැම් නිවැසියන් ගංවතුර සමග ඔවුන්ගේ ආර්ථිකයේ ඉහළ නැංවීමේ කාලයක් ලෙස සලකයි. ඔවුන් වැසි සමය ආරම්භ වත්ම රටේ නිසි ලෙස සුදානම් වෙමින් සිටිය ද ආධාර සහ උපකාර අපේක්ෂාවෙන් ඊට ද මනා සූදානමකින් කටයුතු කරයි. නමුත් ඇතැමුන්ට ගංවතුර මහත් පීඩනයකි. කෙසේ වුවද වර්තමානය වන විට වර්ෂා සමය ළංවත්ම මෙම ප්‍රදේශවාසීන් ගංවතුරට සූදානම් වන අතර පසුගිය කාල වල දී අනපේක්ෂිත තත්ත්ව වලදී ඔවුන් අත් විඳි ව්‍යාපාර සහ නිවාස අලාභහානි හේතුවෙන් ඇතැම් පුද්ගලයන් ප්‍රදේශය අත හැර පවා ගොස් ඇත.

වැල්ලම්පිටයි ආදී ප්‍රදේශවල අප යන විටත් ගඟ පිහිටියේ මාර්ගයේ මට්ටමින් අඩි 10 කට වඩා පහළිනි. නමුත් වර්ෂා කාලයේ ගංවතුර හේතුවෙන් ජල මට්ටම් මාර්ගයේ මට්ටමත් වඩා අඩි කිහිපයක් තරමට පිරෙන බව පසුගිය අවුරුදුවල අපි අත්දැක්කෙමු. මෙම මාර්ගයට සමාන්තරව පෑලියගොඩ සිය කැලණි විහාරය හරහා බියගම මාර්ගය පිහිටා ඇත. සාමාන්‍යයෙන් ගංවතුර සමයේ දී කඩුවෙල සිටම මාර්ගය හා ප්‍රදේශ ගංවතුරට යට වෙමින් පවතින අතර ​ෙස්ද වත්ත අඹතලේ මාර්ගයට යනු සම්පූර්ණයෙන්ම ගංවතුරෙන් යට වන මාර්ගයක් වේ.

​ෙස්දවත්තේ පිහිටි ද්විත්ව දුම්රිය මාර්ගය යනු කැලණි ගඟ මතින් දිවෙන එකම දුම්රිය මාර්ගය වේ. මේ හැර අන් කිසිඳු ස්ථානයකින් කිසිඳු දුම්රිය මාර්ගයක් කැලනි ගඟ හෝ එහි ප්‍රධාන අතු ගංගා යුගළය මතින් දිව යන්නේ නැත.

​ෙමහි පිහිටි එක් දුම්රිය මාර්ගයක් මෑතක දී නිර්මාණය කළ අතර අනෙක් දුම්රිය මඟ කළු පාලම ලෙස හඳුන්වයි. එය බ්‍රිතාන්‍ය සමයේ ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ගය ආරම්භ වීමත් සමගම නිර්මාණය කරන ලද ප්‍රථම දැවැන්ත දුම්රිය පාලම වේ.

වර්ෂ 1865 දී මෙම දුම්රිය මඟ නිර්මාණය කිරීමට පටන් ගත් අතර 1867 වන විට ප්‍රථම දුම්රිය මඟ නිර්මාණය කිරීමට පටන් ගත් අතර 1867 වන වන ප්‍රථම දුම්රිය මේ මතින් ධාවනය වුණි. මෙම දුම්රිය මහ වසර 150 ක් මුළුල්ලේ දකුණු වෙරළ බඩ සහ කැලණි වැලි දුම්රිය මාර්ග හැර අනෙක් සියලුම දුම්රියයන් ධාවනය කළ ලංකාවේ පැරණිතම සහ එකම දුම්රිය ​ෙපාළ වේ. කොළඹ කොටුවෙන් ලංකාවේ දසතටම දිව යන දුම්රිය සියල්ලන්ගෙන්ම සියයට අනූවක් පමණ දුම්රිය කළු පාලම උඩින් ධාවනය වන අතර එදා මෙදා තුර පාලම දැඩි ශක්තියකින් යුක්ත විය. තවද කළු පාලම මතින් කැලණි ගඟට පැන දිවි නසා ගත් පුද්ගලයන් සහ ආදරවන්තියන් බහුලය. මේ සියල්ල දරාගෙන කළු පාලම මතින් අදටත් යකඩ යකා ධාවනය කරයි.

කෙසේ හෝ කැලණි ගං පිටාර තැන්නේ අසිරියත් ගංවතුර හා සබැඳි අත්දැකම් සහ සංසිද්ධි ආශ්‍රයෙන් සන්නද්ධ වූ අපි මීළඟට කැලණිමුල්ල හරහා කැලණි විහාරයට යාමට සූදානම් වීමු. මෙම ප්‍රදේශවල කැලණි ගඟේ ස්වභාවය දැඩි සංසුන් බවක් උසුලන නමුදු ගඟේ පළල හා ගැඹුර ඉතා විශාලය. ගඟේ කිඹුලන් ගැවසෙන ඉසව්වක් වුවද ප්‍රදේශවාසීහු ජල ස්නානය හා රෙදි සේදීම වැනි කටයුතු තවමත් සිදු කරනු ලබති. සේදවත්ත හරහා යන මාර්ගය කළු ගල් බැම්මක් යොදා විශේෂයෙන් ආරක්ෂා කොට ඇත්තේ ඉවුරු ඛාදනය වළක්වා ගනු පිණිසය. කෙමෙන් කෙමෙන් අප කොහිලවත්ත පසු කරමින් ඉදිරියට ඇදුණේ කැලණියේ පිහිටි කැලණි විහාරය අසලින් ගලන කැලණි ග​ෙඟ් තවත් රසබර තොරතුරු සොයා ගෙනය.

Silent View of Kelani River

Expressway Bridge of Kaduwela

Expressway Bridge over the Kelani River

Rakshapana Rock

කැලණි ගඟ ඇතැම් අවස්ථාවල අංශක අනූවකින් හැරී තම ගමන් මග වෙනස් කරගන්නා අතර ඇතැම් අවස්ථාවල අංශක හැටක පමණ කෝණයකින් හැරී ගමන් මග වෙනස් කරගනී. ඇතැම් විට මෙවැනි නැමි දෙකක් එක ළග පිහිටීම නිසා ඉහළින් ගඟ නිරීක්ෂණය කරන්නෙකුට ඉංග්‍රීසි ඉසෙඩ් අකුරේ හැඩය පෙන්නුම් කරනු ඇත. මල්වාන රක්ෂපාන ගල ආසන්නයේදීත්, කඩුවෙල පාලම ආසන්නයේදිත් පෙන්නුම් කරන්නේ අංශක හැටක පමණ හැරවුමකි. එවැනි ස්ථානයකදී නැම්මේ ඇතුළු පැත්තෙන් ගොඩබිම ඩෙල්ටාවක් පරිදි පිහිටනු ඇත. මේ ඩෙල්ටා ප්‍රදේශ සංරක්ෂණය නොකළහොත් හෝ ඒ ආසන්නයේදී ගඟට බාධාවන් යෙදුවහොත් හෝ ගං ඉවුරු මත අධික බරක් යෙදුවහොත් හෝ ගඟෙ නැම්මේ පිට පැත්තෙන් ඉවුර තව තවත් පළල්වීමට මෙන්ම ඇතැම් විට ඩෙල්ටාව කඩාගෙන ගග ගලා බැසීමටද ඉඩ තිබේ. අද රණාල ප්‍රදේශයේදී මෙම අනතුර දක්නට ඇති අතර පසුගියදා කඩුවෙල පාලමේ කොන්ක්‍රීට් කණුවලට පිටින් ගොඩබිමේ කොටසක් ඛාදනයට ලක්ව ප්‍රධාන මාර්ගය ගිලාබැසීමේ තත්ත්වයකට මුහුණ දුන්නේද මිනිසුන් සොබාදමේ රීති හඳුනා නොගෙන හිතුවක්කාරී ලෙස පරිසරය වෙනස් කිරීමේ ප්‍රතිඵල ලෙසය.

අංශක හැටක පමණ හැරවුමක් සහිත මල්වාන රක්ෂපාන ගල අසළදී ගඟ ගලායාමේ මාර්ගය වෙනස්වීමේ අවදානමක් අද මතුවී තිබෙනවා. ස්වභාවික පිහිටීමේ පවතින විශාල ගල් පර්වතයක් නිසා ගඟ පටුවීමත් එයට පෙර ගඟේ විශාල නැම්මක් සහිත වීමත් නිසා විශාල ජලකඳක් ගෙන එන අවස්ථාවලදී ගලට ඉහළින් ඉවුර කඩාගෙන ගඟ පළල්වෙලා. දැන් එය මහපාර අයිනටම කඩාගෙන ඇවිත් තිබෙන්නේ.

View of the river

On the top of Rakshapana Rock

Silent River

River Bend

Pano view of the bend

Pano view with the Rakshapana Rock

Silent Beauty

Life Jackets and boats are here, because this is a dangerous bathing point

Rakshapana Rock with from the Thotupola

Beautiful Rock and remember this rock will be fully covered during a large flood

The bathing Point (Thotupola)

Boats parked

Keep in your mind please

Malwana Sorowwa

Close view of it

Direction to the Malwana Fort

Map of Malwana Fort

Path to the Fort

There are only a foundation and other ruins

හංවැල්ල ඕලන්ද බලකොටුව

කැලණි ගං මිටියාවතේ ඉදිකරන ලද පැරණි පෘතුගීසි බල කොටුවක ලන්දේසින් විසින් අල්ලා ගැනීමෙන් පසුව වැඩි දියුණු කෙරිණ.  මෙහි ඕලන්දයින් යනුවෙන් සඳහන් වී ඇත්තේ ද ලන්දේසීන්මය. ඕලන්දයේ වාසය කරන්නන් යන අරුතින් ඕලන්දයින් නම් වේ. ඕලන්ද වාසි ජාතිකයින්  ලන්දේසීහුය.  කැලණි ගඟේ දකුණු ඉවුරේ ඇළක්  කපා නිර්මිත ජල දුර්ගයකින් හංවැල්ල කොටුව වට වී ඇත. ශක්තිමත් කළුගල් බැම්මකින් කොටු පවුර ඉදිකර ඇති අතර එහි මුර කුටි පහක් පමණ තිබිණි. මෙහි බිම් සැලැස්ම පංචාස්‍රයක හැඩයෙන් යුක්ත වේ. ඒ තුළ බැරැක්ක හා ගබඩා ද පිහිටුවා තිබිණි.  වර්තමානයේ හංවැල්ල තානායම පිහිටා ඇත්තේ හංවැල්ල කොටුව අසලය. අද මෙහි නටබුන් පමණක් දක්නට ලැබේ.  වර්ෂ 1761 දී ලන්දේසීන්ට නතු වීමෙන් පසු හා වර්ෂ 1803 දී බ්‍රිතාන්‍ය ප්‍රහාරවලටත් වරින්වර සිංහල ප්‍රහාරවලටත් ගොදුරු වීම නිසා  මෙම බලකොටුව විනාශ වී ඇත.

Dutch Fort at Hanwella Town

Main Entrance of the Rest House (This is the old Hanwella Fort)

Inside of it

Outside view from inside

Stone Seat

Its magnificent

Declared by

The ancient Jack tree

Its beautiful and made from a single stone

Jack

Another View

Diya Agal

Sealed rooms

Old Boiler

Old Marks

The backside of the fort

Ancient Items

Front View

Another view

Side buildings

Pano photo of the Fort

The Sand Treasure under the Hanwella Bridge

View from it from Samanwatte

This was made by the real

The only evidence of King era related to Kelani River

Article 1

Article 2

Article 3

Article 4

Article 5

Part 1 Map

Part 2 Map

Part 3 Map

Next Articles of the series –

Along the Kelani River from Avissawella to Kithulgala

Exploring the Birth of Kelani River

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

කැලණි නදියේ උපත ​ෙසායා යන සෞන්දර්යාත්මක ගවේෂණ චාරිකාවේ පසුගිය සතියේ අප පොල්පිටියේ සිට හඟරාපිටිය පාර ඔස්සේ සප්ත කන්‍යාවියන් අසලින් මස්කෙළිය ඔය දිගේ ලක්ෂපාන බලාගාර සහ කැනියොන් බලාගාර හරහා මාඋස්සාවට ගියෙමු. අද අපි නැවතත් පොල්පිටියේ සිට ගමන් අරඹන්නෙමු. ඒ කෙසෙල්ගමු ඔය දිගේ ලංකාවේ පැරණිම විදුලි බලාගාරය තිබූ විදුලියේ පියාගේ සිහිවටන අතරින් කාසල්රි ජලාශය වෙතය.   

පොල්පිටියේ සමනල බලාගාරයට ප්‍රථම හමුවන මංසන්ධියෙන් ලක්ෂපාන පාරට හැරී මද දුරක් ගිය විට පල්ලෙවත්ත උපතැපැල් කාර්යාලය අසලින් වමට දිවෙන දෙගම්පිටිය – කැලණිගම මාර්ගයට හරවා යායුතුය. එම මාර්ගයේ කි.මී. 4 ක් පමණ ගිය පසු දෙගම්පිටිය පන්සල අසලින් කෙසෙල්ගමු ඔය මතින් දිවෙන පාලමින් එගොඩ විය යුතුය. මෙතෙක් මාර්ගය පිහිටියේ කෙසෙල්ගමු ඔයට සමාන්තරවය. මෙම ප්‍රදේශය ද කඳුවැටි, අඳුරු වනපියස් අතරින් දිවෙන තරමක් අබලන් මාර්ගයකි.

අහිංසක ගැමි ජීවන රටාවකින් හෙබි මිනිසුන් වාසය කරන මෙම ප්‍රදේශය හා කෙසෙල්ගමු ඔය දැඩිව බැඳී පවතියි. ජල ස්නානය, රෙදි ​ෙස්දීම ආදී කටයුතු සඳහා ජනතාව මෙම දියවර පරිභෝජනයට ගන්නා වග අපි දැනගත්තෙමු.

පාලමින් එගොඩ වූ පසු හොරකඩ මාර්ගයේ ගොස් හමුවන මංසන්ධියෙන් දකුණට හරවා ඇල්ල උඩ තෙනියාගල පාරේ තවදුරටත් ගමන් කළ යුතුය. මෙම මාර්ගයෙන් අප මීළඟට යන්නේ කෙසෙල්ගමු ඔය මගින් නිර්මාණය කරන සුන්දරම ලලනාවිය නැරඹීමටය. එනම් අැබර්ඩීන් ඇල්ල වෙතය. මෙම මාර්ගය හැරුණු විට ඇබර්ඩීන් ඇල්ලට ළඟා විය හැකි මාර්ග දෙකක් ප්‍රධාන වශයෙන් පවතියි. කිතුල්ගල සිට හැටන් වෙත ගමන් කරන විට කලුගල මංසන්ධිය පසුකර මද දුරක් යන විට ඇබර්ඩීන් වෙත ළඟාවිය හැකි ප්‍රධානම මාර්ගය හමුවේ. එ් හරහා ගොස්​ ඇබර්ඩීන් ඇල්ලේ නැරඹුම් මැදිරිය පිහිටි ස්ථානයට සහ ඇල්ල ඉහළට යා හැකි පහසුම අඩි මාර්ගයට ළඟා විය හැකිය.

අනෙක් මාර්ගය නම් ගිනිගත්හේන නගරයේ ඇති අඹතලේ මාර්ගයයි. එම මාර්ගය අවසන් වන ස්ථානයේ පිහිටි බුදු මැදුර අසලින් වාහන නවතා කිලෝමීටරයක පමණ පා ගමනකින් පසු ඔබට ඇල්ලේ පාමුල පිහිටි ඉසව්වට ළඟා විය හැක. මෙම ඇල්ල අසල කුඩා වන ​ෙරාදක් ඇති අතර පොළඟා නම් සර්පයා තරමක් බහුලව වාසය කරන බව ගම්වැසියෝ අපට පැවසූහ.

මීටර් 98 ක් (අඩි 322 ක්) පමණ උසැති ඇබර්ඩීන් ඇල්ල (Aberdeen fall) කෙසෙල්ගමු ඔය නිර්මාණය කරන උසම දිය ඇල්ල වේ. ඇබර්ඩීන් වතුයායට අයත් මෙම ප්‍රදේශය ගිනිගත්හේන නගරයට අයත් ​ෙව්. අතීතයේ ඉතා සුන්දරව පිරිපුන්ව පැවති මෙම ඇල්ල ලක්ෂපාන ව්‍යාපෘතිය යටතේ නොර්ටන් බ්‍රිජ් වේල්ල හේතුවෙන් ජල ප්‍රමාණය අඩු වී ඇත. ගංවතුර සමයේ දී සහ අධික වර්ෂා සමවලදී ඇබර්ඩීන් තරම් සුන්දරියක් මෙම ප්‍රදේශයේ නැති තරම්ය. මන්ද ඇබර්ඩීන් ඇල්ලේ ඉහළ තවත් අවශේෂ කුඩා ඇලි දෙකක් පමණ දැකගත හැකි අතර වර්ෂා කාලයේ එම ජලය සියල්ල එක් සේලයක් ලෙස එක්ව ඉතා පළලින් යුතුව අතිශය ප්‍රචණ්ඩව කඩා වැටෙයි.

ඇබර්ඩීන් ඇල්ලේ පාමුල පිහිටි විශාල තඩාගය දැවැන්ත වැලි නිධියක් වන අතර මීට වසර කිහිපයකට පෙර වනතුරු බොහෝ දෙනෙක් පිහිනීමට සහ ස්නානයට ගොස් මියගොස් ඇත. මන්ද ජලය වැඩි කාලවලදී එම වැල්ල සහ අසල පිහිටි ගැඹුරු ඉසව්ව එරෙනසුලුවීම හේතුවෙනි. ඇබර්ඩීන් ඇල්ල ඉහලට පිහිටි ඉඩ​ා ඇළ යුගලයට ඉතා පහසුවෙන් යා හැකි ලෙස අඩි මාර්ගය සහ ඇල්ලට ප්‍රවිශ්ට වීමේ මාර්ගය සහ ඒ අවට ප්‍රාදේශීය සභාව මගින් සංවර්ධනය කර ඇත. එම නිසාම ඇබර්ඩීන් ඇල්ල දෙස් විදෙස් සංචාරකයන් අතර ඉතා ප්‍රසිද්ධ සංචාරක ආකර්ෂණයක් බවට පත්ව ඇත.

මෙම ප්‍රදේශයේ සිට ගඟ දිගේ ඉහළට ගමන් කිරීම අතිශය දුෂ්කර හා අවදානම්සහගතය. මන්ද විශාල ගල් කුට්ටි සහ ගල් පර්වත වලින් මුළු දිය දහරම පිරී ඇති හෙයිනි. එම නිසාම අපි නැවතත් ගිනිගත්හේනට පැමිණ දියගල මංසන්ධිය දක්වා ගමන් කළෙමු. දියගල මංසන්ධිය යනු සිරිපා වාරයේ බොහෝ ජනාකීර්ණ ස්ථානයකි. මන්ද බොහෝ පිරිසක් සමනල වන්දනාමාන කිරීමට යන්නේ දියගල හන්දියෙන් මස්කෙළිය පාරට හරවා වන බැවිණි. මෙම මාර්ගයේ යම්තාක් ගමන් කළ පසු ඔබට වෙනත් මාර්ගයකින් හැරී ඇබර්ඩීන් ඇල්ල වෙත යා යුතුය. දියගල මංසන්ධියේ සිට කිලෝමීටර් කිහිපයක් ගමන් කළ පසු අප ළඟාවූයේ නෝර්ටන් පාලම අසලටය.

දියගල සිට මස්කෙළියට යන මාර්ගය සොබා සෞන්දර්යයෙන් අනූන වේ. මාර්ගය බොහෝ අබලන් වුවද ඒ හේතුවෙන්ම සෙමින් වාහනය ධාවනය කරන විට මාර්ගය දෙපසින්ම දැකිය හැක්කේ අතිශය සුන්දර වන පියස් සහ කඳු වැටි වේ. මෙම මාර්ගය බොහෝ පටු වන අතර වංගු ගැනීමෙදී ප්‍ර​ෙව්සම් වීම වැදගත් වේ. තවද අප නෝර්ටන් පාලම අසලට පැමිණෙන විට පරිසරය තද අව්​වේ තිබුණ අතර පාලමට පහළින් තරමක් කෘශ ළෙස කෙසෙල්ගමු ඔය ගලා යන්නේ දකුණු පසිනි. නමුත් පාලම පිහිටි වේල්ලේ වම් පස නෝර්ටන් පාලම ජලාශය ජලයෙන් පිරී තිබුණේ කොළ පැහැයෙනි.

වර්ෂ 1924 දී පමණ නිර්මාණය කිරීමට පටන් ගත්තද වර්ෂ 1950 දී විවෘත කරන ලද නෝර්ටන් වේල්ල ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ පැරණිතම බලාගාරය නිර්මාණයට පාදක වූවකි. ගුරුත්වය පාදක කරගත් වේල්ලක් ලෙස නිර්ණය වූ මෙය කොන්ක්‍රීට් වලින් ​ෙගාඩනගන ලද්දකි. එමගින් වේල්ලේ පිටවාන් එකිනෙකට ස්වාධීන ලෙස ස්ථාවරව සිටීමට හැකියාව ලැබෙයි.

මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර 1000 කට ආසන්න උසින් පිහිටි වේල්ලේ දිග මීටර 103 ක් වේ. වේල්ලෙන් බැඳි දියවර හඳුන්වන්නේ නෝර්ටන් ජලාශය ලෙසය. ජලාශයේ මුළු ධාරිතාව වර්ග මීටර් 390,000ක් පමණ වන අතර වර්ග කිලෝමීටර් 19 ක පමණ වපසරියක ජලය  ජලාශය වෙත ලබා ගැනීමේ හැකියාව ඇත. මීටර 650 ක දිගින් සහ මීටර 280 ක පමණ පළලින් යුතු ජලාශයෙන් මෙගාවොට් 50 ක පමණ විදුලිය උත්පාදනයට හැකියාව ලැබෙයි.

මෙම ජලාශයට දියවර මුදාහැරෙන්නේ විමල සුරේන්ද්‍ර විදුලි බලාගාරයෙනි. නෝර්ටන් ජලාශයේ දියවර  වෙනමම උමං නළ මාර්ග හරහා පැරණි ලක්ෂපාන බලාගාරයට ගෙන යන අතර අතිරේක දියවර කෙසෙල්ගමු ඔය හරහා තවදුරටත් මුදා හැරේ.

ලාංකේය විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය තුළ පෙරළියක් කළ පුද්ගලයා ලෙස හඳුන්වන්නේද ජල විදුලියේ පියා ලෙස හඳුන්වන්නේද ජ්‍යෙෂ්ඨ ඉංජිනේරු ඩී.ජේ. විමලසුරේන්ද්‍ර මහතායි. 1874 වසරේ සැප්තැම්බර් මස 17 වන  දින උපත ලැබූ එතුමන් කොළඹ ආනන්ද විද්‍යාලයෙන් සිප්සතර හදාරා පසුව එංගලන්තයේ වැඩිදුර අධ්‍යාපනය ලබා මෙරටට පැමිණියේ පුහුණු ඉංජිනේරුවෙකු ලෙසිනි. කෙ​ෙස් වෙතත් ඔහුගේ සහජ දක්ෂතාව සහ නිර්මාණාත්මක දෘෂ්ටිය හමුවේ ඉතා කෙටි කාලයක් තුළ දිගින් දිගටම ක්ෂේත්‍රයේ ඉදිරියටම යාමට අවස්ථාව ලැබුණි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඔහු වර්ෂ 1931 දී පමණ ජල විදුලි බලාගාර සංකල්පය ලංකාව තුළ ගොඩනැගීමට ක්‍රියා කරන ලදී. එහි නිමැවුම වන්නේ ලක්ෂපාන බලාගාරයයි. පැරණි ලක්ෂපාන බලාගාරය දැනට පවතින පැරණිතම බලාගාරය ලෙස හැඳින්වුවද නෝර්ටන් අසල තිබෙන පැරණිතම බලාගාරය ​ෙම් වන විට වසා දමා ඇත. වර්ෂ 1950 දී ලක්ෂපාන ජල විදුලි බලාගාරය විවෘත කෙරුණු අතර වර්ෂ 1953 දී ඔහුගේ අභාවයෙන් පසු නෝර්ටන් හි තිබෙන බලාගාරය ඩී.ජේ. විමලසුරේන්ද්‍ර බලාගාරය ලෙස නම් කෙ​රුණි.

අතීතය දශක පහකට අධික කාලයක් පුරාවට විවිධ හැලහැප්පීම්, අධික ගංවතුර, නියඟය මේ කොපමණ ස්වභාවික විපත් පැමිණියද නෝර්ටන් ජලාශය ඒ සියල්ල දරාගෙන අදටත් ශක්තිමත්ව පවතියි. ජලාශයේ නිශ්චල බවත් ඊට පසෙකින් පිහිටි හරිත කඳුයාය දෙසත් බලා සිටීමට ප්‍රිය උපදවන තරම්ය. දැඩි ලෙස නාගරීකරණය නොවූ සුන්දර වටපිටාවක පිහිටි නෝර්ටන් ජලාශයට ඉහළ එනම් නෝර්ටන් ජලාශය පෝෂණය කරන කෙසෙල්ගමු ​ඔයේ මුල් දියවර එක්රැස්කරන ඉසව්ව බලා අපි පිටත් වුණෙමු. ​

මෙතැන් සිට මාර්ගය දෙකට බෙදෙන අතර ඉන් දකුණට හරවා ගිය කල බින්දුවේ කණුව හරහා මාඋස්සාව ඔස්සේ මස්කෙළියටත් නල්ලතන්නියටත් යා හැක. එය සාමාන්‍යයෙන් සිරීපාදේ යන මාර්ගයයි. වමට හැරවූ විට විදුලිපුර ගම්මානය ඔස්සේ කාසල්රි ජලාශය පිහිටි හැටන් – දික් ඔය ප්‍රදේශයට ළඟා විය හැක. මෙම මාර්ගය බොහෝ දෙනෙක් භාවිතා නොකරන ඉතාම හුදෙකලා වූත් අතිශය සුන්දරතම වනගත මාර්ගයකි. මෙය කෙසෙල්ගමු ඔයට සමාන්තරව කඳු නිම්නය අතරින් විහිදී ඇති හෙයිනි.

මෙම මාර්ගයේ අප ඉදිරියටම යාමට සූදානම් වූයේ නෝර්ටන් ජලාශයට සමු දෙමිනි. මෙම මාර්ගය කැරොලිනා, නෝර්ටන්, වනරාජ මාර්ගය ලෙස හඳුන්වයි. මෙම මාර්ගයට හරවා මද දුරක් ගිය විට මාර්ගය දෙකට බෙදෙන ස්ථානයකදී අප වම් පස මාර්ගයට හරවා ගමන් ක​ෙළ් සිතියමට අනුව එම මාර්ගය කෙසෙල්ගමු ඔයට ඉහළින් පාලමක් මතින් යන හෙයිනි. අප ගියේ එම පාලම පිළිබඳව සොයා බැලීමටයි.

කඳු අතරින් පිරි මාර්ගය පාලම ළඟට ළඟා වූයේ අපව පුදුම කරවමිනි. මන්ද සමස්ත ගමන තුළම අප දුටු යකඩ වලින් ආවරණය කරන ලද පාලම මෙය වන හෙයිනි. එනම් මෙම​ පාලමේ දෙපස සහ ඉහළ යකඩ වලින් ආවරණය කර ඇත්තේ කැලණි ගඟට උඩින් සේදවත්තේ දිවෙන කළු පාලම දුම්රිය මාර්ගය පරිද්දෙනි

මෙම මාර්ගය විමලසුරේන්ද්‍ර බලාගාරය අසලට දිවයන අතර ප්‍රදේශය තේ වතුවලින් වටවී තිබුණි. මේ පිළිබඳව වැඩි විස්තර දැනගැනීමට හෝ කිසිවෙක් එම ඉසව්වේ නොසිටි අතර බැලූ බැල්මට මෙය ඉතා පැරණි පාලමක් විය. කෙසේ හෝ පාලමේ ඡායාරූප කිහිපයක් ගත් අපි නැවතත් ප්‍රධාන මාර්ගයට පැමිණ විදුලිපුර මාර්ගයේ ඉදිරියටම ගමන් කළෙමු.
මෙම මාර්ගයේ දකුණු පස ඝන වනාන්තරයක් වන අතර එහි කඳුවැටි කිහිපයක්ම පිහිටා ඇත. මාර්ගයේ ඉදිරියට ගමන් කළ අප මීළඟට නැවතුණේ විදුලිපුර ගම්මානය අසලිනි. විදුලිපුර යනු වචනයේ අර්ථයෙන්ම ප්‍රථමයෙන්ම විදුලියෙන් අලෝකවත් වූ පුරයයි. විමලසුරේන්ද්‍ර බලාගාරයට තරමක් නුදුරින් පිහිටි මෙම ගම්මානය සුන්දර ජන ජීවිතයක් ගත කරන්නකි. මාර්ගය අසලම විදුලිපුර පාසල අප දැකගත් අතර ප්‍රදේශයද එකම තේ වගා​ෙවන් පෝෂණය විය.

විටින් විට ඈතින් කඳු වැටි රාශියක් දැකගත හැකි අතර මෙම දකුණු පස කැලයෙන් අනෙක් පස පිහිටියේ මස්කෙළිය ඔයට සමාන්තරව සමනල කන්දට​ දිවයන මස්කෙළිය මාර්ගයයි. මෙම ප්‍රදේශවල භවභෝග වගාව සේම සත්ව පාලනයද සිදු කරන අතර දමිළ වැසියන් බහුලව වාසය කරනු අපි දුටුවෙමු. විදුලිපුරෙන් සමුගත් අපි කඳුහෙල් අතරින් හරිත වන පියස මැදින් දිවෙන සුන්දර මාර්ගය දිගේ ඉදිරියටම ඇදුනෙමු. ඒ යන අතරමග අපට සුවිශේෂී කෝවිලක් නෙත ගැටුණි. එහි මද වෙලාවක් ගත කළ අපි අසල හුන් දමිළ වතු කම්කරුවන් සමග පිළිසදරකට වැටුනෙමු. ඔවුන් පවසන අන්දමට ඔවුන් බොහෝ විට පරිභෝජනයට ගන්නේ වනයෙන් පැමිණෙන දිය දහරාවයි. තවද ජල ස්නානය සහ රෙදි සේදීම වැනි කටයුතු සඳහා බහුල වශයෙන් කෙසෙල්ගමු ඔය ඔවුන් යොදා ගැනෙයි. තවද ඇතැමෙක් පවසන පරිදි ගඟේ ඇතැම් ගැඹුරු දියවැල් පිරි විශාල තඩාග වල ආනාරක්‍ෂිත ලෙස ස්නානයට පැමිණි කිහිපදෙනෙකු මියගොස් ඇත.

තවද මොවුන් පවසන පරිදි වසරේ සමහර කාලවලදී කෙසෙල්ගමු ඔය දැඩි ලෙස සීඳීමකට ලක්වෙන අතර වර්ෂා සහිත කාලවලදී ගඟේ රෙදි සේදීම පවා දැඩි අනතුරුදායකය. තවද ගංවතුර කාලවලදී සුළු සුළු නායයෑම් දක්නට ඇති අතර එම කාලයේ ගඟ අසලට ළංවීම පවා මරණයට අතවැනීමක් වැනිය. මන්ද ඔවුන් පවසන පරිදි එම කාලයේදී ගඟ දුඹුරු වර්ණයෙන් යුතුව ගල් පෙරළාගෙන, ගස් අතු කඩාගෙන ඉතා ප්‍රචණ්ඩ ලෙස ගලායයි.

කෙසේ හෝ අපට සිහිවූයේ මීට දෙවසරකට පමණ පෙර සමස්ත ප්‍රදේශයම සුදු රෙද්දක් එළුවාක් මෙන් ඉතා විශාල හා පුළුල් ලෙස ගලාගෙන වැටෙන ඇබර්ඩීන් ඇල්ලයි. කෙසේ හෝ එම අතීතාවර්ජනයත් සමග නැවතත් අප ඉදිරිය බලා ඇදුණෙමු. මීළඟට අපට ළඟාවිය යුතුව තිබුණේ කාසල්රි ජලාශය ආසන්න ප්‍රදේශයටයි. කාසල්රි ජලාශයට නදුරින් ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ පුහුණු කිරීමේ මධ්‍යස්ථානය ඇත. තවද මෙම ප්‍රදේශය තුළ වඳුරන්, මොණරුන්, ඉත්තෑවන්, ඕලු මුවන්, මීමින්නා, දිවියා සහ ගෝනුන් වාසය කරන බවත් අපට දැනගැනීමට ලැබුණි. මන්ද මෙම මාර්ගයට අනෙක් පස ඇත්තේ ඉතා පුළුල් ලෙස විහිදුණු වන  පියසත් ඒ සියල්ල සමනල රක්ෂිතයට අසල්වැසි වන නිසාත්ය.
අපගේ ගමනාන්තයේ තවත් දෙකොටසක් ඇති අතර ලබන සතියේ අප කැලණි ගඟේ ආරම්භක ස්ථානයක් වන මාඋස්සාකැලේ ජලාශයත් ඊට ජලය ලැබෙන ප්‍රධාන මූලාශ්‍ර ගවේෂණයත් කතිකා ​ෙකරේ. මන්ද කැලණි ගඟ යනු අර්ධ වශයෙන් සමනල රක්ෂිතයෙන් පෝෂණය වන්නක් සේම අනෙක් අර්ධය හෝර්ටන් තැන්නෙත් පෝෂණය වන්නක් නිසාය.

Aberdeen Fall

Bottom part of the fall

On a rock

Small open area behind the water

Here is it in Red

Dangerous to have a bath

I was there

Beautiful Aberdeen

Aberdeen Fall under heavy rain (Photo by Internet)

New Bridge at Kithulgala

New Bridge at Kithulgala

Surrounding Views

Photo taken in 2016, note only the old bridge there and the forest patch of the upper part

The river flows on a giant rocky plain

Photo taken in 2016, The old bridge.

කැලණි ගඟ උපදින්නේ සමනල කන්දෙන් නොවේ

සමනල කැලේ උත්පත්තියේ ඇත්ත නැත්ත සොයා යන සෞන්දර්යාත්මක ගවේෂණ චාරිකාවේ අප පුරා කොටස් එකොළහක් මුළුල්ලේ මෝදර සිට කැලණි ගඟට සමාන්තරව දුර ගෙවා ගෙන පැමිණියේ විවිධ ජීවන රටා සහ කැලණි ගඟේ අපූර්වත්වය කැටි කළ දායාද සමගිනි. අද අප සොයාගෙන යන්නේ මස්කෙළිය ඔය නිර්මාණය කරන මාඋස්සා කැලේ ජලාශය පෝෂණය කරන මාර්ග පිළිබඳවය. එනම් සමනල රක්ෂිතයේ දියවරින් මාඋස්සාව පෝෂණය වන ආකාරය සොයාගෙනය. 

මාඋස්ස ග්‍රාමයේ මංසන්ධියෙන් දකුණට හරවා නල්ලතන්නිය යන මග පුරාවටත් එතැන් සිට මුල්ගම ඔස්සේ රජමාලේ වතුයාය පසුකරගෙන ෆිෂිං හට් (Fishing Hut) වෙත යනතුරුත් අනෙක් පසින් මාඋස්සා හන්දියේ සිට මස්කෙළියට ගොස් එතැනින් අප්කොට් මාර්ගයේ හැරී ෆොග්මෝර් සහ ගාට්මෝර් වතුයායවල්වල කෙළවර වනතුරු දක්නට ලැබෙන්නේ සුන්දර මාඋස්සා කැලේ ජලාශයයි. විටෙක නිල් පැහැයෙන් දිදුලන දියවරක්ද තවත් විටෙක කොළ පැහැයෙන් දිදුලන දියවරක්ද ලෙස දැකිය හැකි මෙහි සමස්ත ජලකඳ පිහිටි වපසරිය වර්ග කිලෝමීටර ගණනක් පුරාවට විහිදී ඇත.

ජලාශය අතරමැද කුඩා දූපත් වැනි විශාල පස් කඳු පිහිටා ඇති අතර ජලාශය ජලයෙන් පිරෙන විට බොහෝමයක් කුඩා දූපත් වැනි කොටස් වැසී යයි. තවද කොපමණ විශාලත්වයක් තිබුණද සෑම වසරකම පෙබරවාරි, මාර්තු වැනි කාලයේ ජලාශයේ හරි අඩක් පමණ ජලය සිඳී පතුල මතුවන තරමටම පෙනෙයි. එවිට මෙම ජලාශය නිර්මාණයේදී යටවුණු පැරණි මස්කෙළිය නගරයේ නටබුන් සහ බුදු මැදුරක්ද දැක ගැනීමට අවස්ථාව ලැබෙයි. අතීතයේ මෙම ලක්ෂපාන විදුලිබල සංකීර්ණය සඳහා මාඋස්සා වේල්ල සහ ජලාශය නිර්මාණය කළේ මස්කෙළිය නගරය මුළුමනින්ම යටකරගෙනය.

මෙම වසරේ මුල් කාර්තුවේ දැඩි පෑවිල්ල හේතුවෙන් හිස්වූ මාඋස්සාකැලේ ජලාශයේ මතුවූ පැරණි මස්කෙළිය නගරය බැලීමට අපි ගියෙමු. ජලාශය පතුල දැඩි ලෙස ඉරි තැලී කුඩා මසුන් මියගොස් තිබුණි. බුදු පිළිම වහන්සේ සහ කුඩා කෝවිලක්ද පාලමක්ද අවශේෂ ගොඩනැගිල්ලක්ද නටබුන් අතර මතුව තිබුණි. ඊට අමතරව පෑවිල්ල හේතුවෙන් හිස්වූ ජලාශ පතුලේ විශේෂ මල් වර්ගයක්ද පිපී තිබුණි. කෙසේ හෝ සමන්දෙවි අඩවියේ දියවරින් පෝෂණය වන මාඋස්සාව විවිධ වකවානුවල විවිධ තර්ජන සහ ජල ගැලීම් හේතුවෙන් විටෙක ඉවුරු කඩා වැටී නිවාස හා ජන ජීවිතය පවා බිලි ගත්තේය.

මාඋස්සාව මුළුමනින්ම පෝෂණය වන්නේ සමනල රක්ෂිතයේ ජල පෝෂකවලිනි. අතීතයේ තිබූ කවියක පරිදි සමනල කන්දෙන් කැලණි ගඟ පටන් ගන්නේ නැත. සත්‍ය වශයෙන්ම සමනල කන්දෙන් පටන් ගන්නේ කළු ගඟ පමණි. මහවැලි සහ වලවේ ගංගා දෙකම හෝර්ටන් තැන්නෙන් ආරම්භවන අතර කැලණි ගඟ පමණක් සම සමව හෝර්ටන්තැන්නෙන් හා සමනල රක්‍ෂිතයෙන් පටන් ගැනේ. මෙහිදී අප තෝරා බේරා ගත යුතු වන්නේ සමනල රක්ෂිතය හා සමනල කන්ද යනු දෙකක් යන්නයි. මන්ද මාඋස්සාව පෝෂණය වන්නේ සමනල රක්ෂිතයේ සිට ගලා හැලෙන දියවරවලිනි. එම දියවර කඳු වැටි කිහිපයකින් හටගන්නා ලද්දකි. අපි ඒ බව සොයා පසුගිය දිනවල එහි ගියෙමු.

මාඋස්සාවට ජලය ලැබෙන ප්‍රධාන දියවර 4ක් සහ අවශේෂ දියවර 2ක් ඇත. එනම් සමස්තයක් ලෙස දිශා 6කින් ජලය මාඋස්සාකැලේ ජලාශයට එක්වේ. මින් 2ක ජල මූලාශ්‍රය පටන් ගන්නේ සමනල කන්ද අසලිනි. අනෙක් මූලාශ්‍ර 4ම පටන් ගන්නේ ගවරවිල තැන්නෙනි. මින් ගවරවිල තැන්නෙන් උපදින සිය ගණනක උල්පත් ජලය ගවරවිල කන්දේ ස්ථාන කිහිපයකින්ම වැටී ශ්‍රීපාද ඇල්ල නිර්මාණය කරමින් මාඋස්සාවට වැටෙයි. අනෙක් දියවර ලැබෙන මූලාශ්‍රය නම් සිරිපාදේ යන මුක්කුවත්ත මාර්ගය අසල සිට ගලන බත්තුළුඔය ෆිෂිං හට් පසුකර මරේඇල්ල නිර්මාණය කරමින් මාඋස්සාවට වැටෙන්නකි.

තෙවැනි මාර්ගය නම් යකාඇඬූගල අසල සිට සීත ගඟුල නිර්මාණය කරමින් හැටන් මාර්ගයට සමාන්තරව රජමාලේ ඇල්ලද නිර්මාණය කරමින් වැටෙන දියවරයි. සිව්වැන්න නම් යකාඇඬූඇලේ සිට ගලන දියවර බල්ලාබැඳිගලේ සිට ජනනය වන දියවර සමග එකතු වී මෝහිණී ඇල්ල නිර්මාණය කරමින් මාඋස්සාවට වැටෙන දියවරයි. පස්වැනි මාර්ගය නම් මස්කෙළිය නගරය ආසන්නයේදී මාඋස්සාවට වැටෙන මහමුණිකන්ද සහ ගවරවිල කන්ද ආශ්‍රිතව ගලා යන දියවරයි. අවසානයට අප්කොට් ප්‍රදේශයේදී නැවතත් අවශේෂ දියදහරා කිහිපයක් මාඋස්සාවට එකතුවන අතර ඒවාද ගවරවිල කඳුවැටියෙන් හටගන්නා දියවර වේ.

මෙලෙසින් මහා දියවරක් වැටෙන මාඋස්සා ජලාශය විශාල ධාරිතාවකින් යුක්තය. සමනල කන්ද, මස්කෙළිය හා නල්ලතන්නිය අවට සැරිසරන ඕනෑම කෙනෙකුට සුලභව දැකිය හැකි මෙම සුවිසල් ජලාශය ලක්ෂපාන විදුලි බලාගාර සංකීර්ණයට සපයන දායකත්වයද ඉමහත්ය. සීත ගඟුල නිර්මාණය කරමින් පැමිණෙන දියවර සහ බත්තුළුඔය හැරුනු විට මහ ජල කඳක් මාඋස්සාවට ලබාදෙන්නේ ගවරවිල තැන්නේ දියවරිනි. එනම් මාඋස්සාවේ සියයට හැටකට වැඩි ජල ධාරිතාවක් ලබාදෙන්නේ ගවරවිලතැන්න ආශ්‍රිතයෙනි.
මාඋස්සාකැලේ ජලාශය කෙළවරක සුන්දර දියඇලි යුගලයක් පවතියි. ඉන් වම්පස ඇති ශ්‍රීපාද ඇල්ල ගවරවිල දියවරිනුත් දකුණුපස ඇති මරේ ඇල්ල බත්තුළුඔය දියවරිනුත් පෝෂණය වේ. ඒ හැරුනු විට මාඋස්සාව පෙනෙන මානයේ ඇද හැලෙන අනෙක් ඇල්ල නම් මෝහිණී ඇල්ලයි. තවද මුල්ගම දියඇලි යුගලයක්ද පවතින අතර ගවරවිල කන්දෙන් වැටෙන දියඇලි 5 ක් පමණ දැකිය හැක. මෙම පංච ඇලි සියල්ල වඩාත් සක්‍රිය වැසි සමයටයි.

මස්කෙළිය සිට අප්කොට් ග්‍රාමය වෙත පැමිණ එතැනින් ෆොග්මෝර් (Frogmore) වතුයායේ ඉහළ කොටසට යා යුතුය. එම තේ වතුයාය අවසන්වන කෙළවරක් ආසන්නයේ යතුරුපැදි නැවතූ අපි කුඩා අඩි මාර්ගය දිගේ ඉදිරියට ගමන් කළෙමු. මාර්ගය කූඩැල්ලන්ගෙන් ගහනව තිබූ අතර ප්‍රදේශය තරමක මීදුම් ගතියකින් යුක්ත විය. හෝරාවකට ආසන්න කාලයක් වනයේ අඩි මාර්ගය දිගේ ගිය අපට දිය දහරාවක් මුණ ගැසුණි. දිය දහර ගලා යන දිශාවට ගමන් කළ අප දුටුවේ ගවරවිල පීක්ශීල්ඩ් ඇල්ල මුදුනය. එතැනට සමනල කන්ද හරි අපූරුවට දැකගත හැකි අතර වඩාත් අසලට යාම ලිස්සා යාමකට ලක්විය හැකි බැවින් අපි ප්‍රවේසම් වුණෙමු.

පසුව අප පැමිණියේ විශාල තැන්නකටය. ගවරවිල කඳුවැටියේ පිහිටි මෙම තැන්න ගවරවිල තැන්න ලෙස හඳුන්වයි. අතීතයේ ගවරා නම් සත්වයෙකු මෙහි සිටි බව කියැවෙන අතර ගවරවිල කඳුවැටිය ප්‍රධාන වශයෙන් කඳු තුනකින් යුක්තය. ඒවා සියල්ල මීටර 1900ට වඩා උසැති කඳු වේ. ගවරවිලතැන්න නම් අර්ථයෙන්ම මෙම තැන්න ජල උල්පතකි. තැන්නේ බොහෝ ස්ථානවලින් උනන ජලය බෑවුමට ගලාගෙන ගොස් ප්‍රධාන දියවරට එකතු වේ. ඊට අමතරව අවශේෂ ස්ථානවලින් දිය පහරවල් සැදී ඒවා කන්දේ ස්ථාන කිහිපයකින්ම කඩා වැටෙයි.

ගවරවිල කන්ද පිටුපස ඇත්තේ සමනල රක්ෂිතයේ දෙවන උසම කන්ද වන මහමුණි කන්දයි. එය මීටර 2040ක් පමණ උස් කන්දක් වන අතර ගවරවිල තැන්නේ කෙළවර දුෂ්කර ගමනකින් පසු එහි ළඟාවිය හැක. නැතහොත් ස්ත්‍රැඩිප වතුයාය ඔස්සේ මහමුණි කෝවිල අසලට පැමිණ මහමුණි කන්ද තරණය කළ හැක. අප එහි ගිය පෙබරවාරියේ අපහසුවකින් තොරව කන්ද තරණය කළ හෙයින් ඉන් උපදින දියවර අප්කොට් හරහා මාඋස්සාව දෙසට ගලාගෙන එන බව දුටුවෙමු. ගවරවිල කන්දේ කෙළවර යනු මධ්‍යම පළාතේ සහ නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කයේ අවසානයයි.

ඉන් ඔබ්බට පවතින විශාල පාතාලය හරහා දිව යනුයේ වේවැල්වත්ත සහ රාවණා කන්ද ආදී රත්නපුර නගරයන්හි ගම් ප්‍රදේශ වේ. ගවරවිල තැන්න වැසි දිනවලදී එකම විලක් බඳුය. දැඩි ලෙස එරෙනසුලු එම තැන්නේ කඳුකර කොටියා බහුලව සැරසරයි. ගවරවිල තැන්නේ සිට දික්තැන්න හරහා රත්නපුර ප්‍රදේශයේ පිහිටි දෙහෙනකන්ද ග්‍රාමයට යාමට ඉපැරණි මගක් තිබී ඇති අතර එය දෙහෙනකන්ද සිට මස්කෙළියට යාමට අතීතයේ ගම්වැසියන් භාවිතා කළද වර්තමානය වනවිට එය මුළුමනින්ම වන වැදී ඇත.
ගවරවිල තැන්න පිහිටි සුවිසල් කඳුවැටිය කිලෝ මීටර් කිහිපයක් දුරට පැතිර ඇත. එම නිසාම එම කන්ද නිතරම මීදුමෙන් බරව වලාකුළු වනාන්තරයක් ලෙස දිස්වේ. මේ හේතුවෙන් වාතයේ පවතින ආර්ද්‍රතාවය මත ගවරවිල කඳුවැටියෙන් උපදින ජලකඳ විශාලය. එම හේතුව නිසාම දිය දහරවල් කිහිපයක් ඔස්සේ එම දියකඳ කන්දෙන් පහළට ගලාගෙන මාඋස්සාව වෙත ගලා යයි. මෙසේ යන දියවර විවිධ ස්ථානවල අලංකාර දියඇලි අටක් පමණ නිර්මාණය කර තිබේ.

ඉන්පසු අප පිවිසියේ ෆිෂිංහට් පිහිටි ගැට්මෝර් වතුයාය දෙසටයි. ගැට්මෝර් වෙත ළඟා විය හැකි පහසුම මාර්ගය නම් නල්ලතන්නියේ සිට මුල්ගම හරහා වැටී ඇති වතු මාර්ගය ඔස්සේය. එම මාර්ගයේ එනවිට ඔබට රාජමාලේ සිට සඳගලතැන්න හරහා සිරිපා යන මාර්ගය පවා දැකගත හැකි අතර ගාට්මෝර් ඇල්ල අසලටම යා හැකිය. ගාට්මෝර් අසලින් ගලන්නේ බත්තුළු ඔයයි. මෙම ඔය ගලන්නේ ෆිෂිංහට් නම් නැවතුම්පළට පිටුපසිනි.

සමනල කන්ද තරණය කරන ප්‍රධාන මාර්ග 3 ක් අප්‍රධාන මාර්ග 3 ක් හැරුණු විට අවදානම වැඩිම 7 වැනි මාර්ගය ලෙස සලකනුයේ මෙම බත්තුළු ඔය දිගේ සමනල ගිර තරණය කිරීමයි. බත්තුළු ඔය වනාහි සුවිසල් ඔයකි. ගල් කුට්ටි, ගල් පර්වන පිරි මෙම දියවරේ ගමන් කළ හැක්කේ හොඳින් පායන කාලයේ පමණි. නැතහොත් ක්ෂණික ගංවතුර වැනි උපද්‍රවවලට මුහුණදීමට සිදුවේ. මෙතැන් සිට ගඟ දිගේ ඉහළට යනවිට ගඟ දෙකට බෙදෙන අතර ඉන් වම්පස මාර්ගය තරමක් පහසුවන අතර එය පැරඩයිස් මාර්ගය ලෙස හඳුන්වයි. දකුණුපස මාර්ගය බොහෝ කුඩා දියඇලි පිරී ඇති හෙයින් ගමන දුෂ්කර හා දැඩි ලෙස වන අතර එය දියඇලි මාර්ගය ලෙස හඳුන්වයි.

පැරඩයිස් මගේ ගිය විට පැරඩයිස් ඇල්ල අසලදී දෙහෙනකන්දේ සිට සිරිපාදේ යන මාර්ගය හමුවන අතර, ජල පහර ඊටත් එහා සිට ගලාගෙන එයි. මෙම දියවර බොහෝ විට බෑන සමනල සහ සමනල කන්ද අතරින් ජනනය වන්නක් බව ගූගල් සිතියම් මගින් අපි වැඩිදුර දැක ගත්තෙමු. තවද බත්තුළු ඔය දිගේ දියඇලි මාර්ගයද දෙහෙනකන්ද මාර්ගයට ප්‍රවිෂ්ට වන නමුත් එම මගේ කුඩා දිය ඇලි බොහොමයක් ඇති බැවින් ගමන් කිරීම බොහෝ අවදානම් සහිතය. සමස්තයක් ලෙස බත්තුළු ඔය දියවර ගෙන එන ජල ධාරිතාව ඉමහත්ය. ඒ සියල්ලෙන් පෝෂණය වන්නේ මාඋස්සාවයි.

අනෙක් පසින් හැටන් පාරෙන් සිරිපාදේ යනවිට හමුවන සීත ගඟුල අම්බලම අසලින් ගලන සීත ගඟුල යනු මාඋස්සාව පෝෂණය කරන අනෙක් දියවරයි. සීත ගඟුල රජමාලේ ඇල්ල නිර්මාණය කරමින් මුල්ගම අසලින් මාඋස්සාවට එකතු වේ. යකාඇඬූගලින් උපදින සීත ගඟුල හැටන් පාරේ වම්පසින්ද යකාඇඬූ ඇල්ලෙන් ඉපිද ගලා යන දියවර හැටන් මගේ දකුණු පසින්ද ගලාගෙන ගොස් මකර තොරණ අසල පිහිටි රතු පාලම ආසන්නයේදී එකතු වේ. මෙම දියවර වැසි කාලයට ඉතා ප්‍රචණ්ඩ වන අතර බොහෝ විට අවාරයේ හැටන් මගේ පඩි පෙළ දිගේ පවා ජලය ගලාගෙන යන තරම් වේ. කෙසේ හෝ සමනල කන්දට අසල්වාසී වෙමින් ගලාගෙන යන බත්තුළු ඔය සහ සීත ගඟුල මාඋස්සාව පෝෂණය කරන්නේ කැලණි ගඟට අත්වැලක් සපයමිනි.

පසුව මෝහිණී ඇල්ල නිර්මාණය කරන දියවර වෙත ඇදුණු අප දුටුවේ එම දියවර ගලාගෙන පැමිණෙන්නේ බල්ලන්බැඳිගල ප්‍රදේශයෙන් බවයි. හැමිල්ටන් සහ ලක්ෂපාන වතුයාය අතරින් ගලාගෙන එන දියවර නල්ලතන්නිය මාර්ගයේදී මාර්ගය අසලදීම මෝහිණී ඇල්ල නිර්මාණය කරමින් මාඋස්සාවට ඇදහැලෙයි. එම දියවරද එකතුව ජලයෙන් පිරෙන මාඋස්සා කැලේ ජලාශය ලක්ෂපාන විදුලි සංකීර්ණයේ ප්‍රයෝජනයට ගැනේ.

මෙම ලිපිය තුළින් අප ගවේෂණයට ලක් කෙරුණු ප්‍රධාන කරුණ වූයේ කැලණි ගඟේ ආරම්භය වන්නේ සමනල කන්දෙන් නොව අර්ධයක් සමනල රක්ෂිතයෙන් බවයි. මන්ද මාඋස්සා යනු කාසල්රී ජලාශයට වඩා විශාල වූවකි. එසේම ගවරවිලතැන්න වැනි විශිෂ්ට ජල පෝෂක තුළින් ගලන දියවරින් ඇති තරම් මාඋස්සාව පෝෂණය වේ. තවද මාඋස්සාව ආශ්‍රිතව ඇත්තේ තේවතු කර්මාන්තය හා බැඳි ජන ජීවිතයයි. එලෙසම මාඋස්සාව ප්‍රධාන වශයෙන් දූෂණය වන්නේ සිරිපා වන්දනාවේ යන බැතිමතුන් ජල දහරාවලට සහ කුණු ගොඩවලට විසිකරන පොලිතින් වැනි අපද්‍රව්‍ය මගින්ය. එය කොතෙක් ද යත් මීට මාස කිහිපයකට පෙර මාඋස්සාවේ එක් ප්‍රදේශයක් දැවැන්ත පොලිතින් ප්ලාස්ටික් තොගයකින් පිරී තිබුණි.
තව ද අධික වර්ෂා කාලවලදී ගඟේ ඉවුර ආසන්නයෙන් තනාගෙන සිටින කම්කරු නිවාස කඩා වැටීම් සහ නායයාම් සිදුවේ. පසුගිය වසරේ වැස්සට එලෙස ඉවුරු කඩා වැටුණි. ධීවර කර්මාන්තය යම්තාක් දුරකට සිදුවේ. මාඋස්සාව පිහිටි වේල්ල ආරක්ෂක අංශ මගින් නිරන්තරයෙන් නිරීක්‍ෂණය කරන අතර නිකරුණේ ගැවසීම පවා තහනම්ය. තවද බෝට්ටු සේවාව මගින් ජලාශයේ සංචාරය කිරීම සහ ශ්‍රීපාද ඇල්ලටත් ගාට්මෝර් ඇල්ලටත් ළඟා විය හැක. ඊට අමතරව තේවතු අසලින් කුඩා අඩි පාරවල් හරහා ඇලිවලට ළඟා විය හැකිය.
කැලණි ගඟේ උපත සොයා යන ගමනේ අතීත කථා වෙනස් කරමින් අපගේ ගවේෂණය සාර්ථක කරගන්නේ සැබෑ ලෙසම අප එම ඉසව් තුළ ඇවිද ගිය හෙයිනි. කැලණි ගඟ යනු සමනල කන්දෙන් ආරම්භ වන්නක් නොවෙයි. කැලණි ගඟ යනු සමනල රක්ෂිතයෙන් භාගයක් සහ හෝර්ටන්තැන්නෙන් භාගයක් ලෙස පෝෂණය වන සුවිශේෂී ගඟකි. මේ හේතුව නිසාම ගඟේ ජල ධාරිතාව බොහෝ වැඩිය. ප්‍රදේශ දෙකෙන්ම පිරෙන කැලණි ගඟ බස්නාහිර පළාත තුළ කිසිදා හිඳීමකට ලක්ව නැත.

සමනල රක්ෂිතයෙන් අර්ධ ජල පෝෂණයක් ලබන කැලණි ගඟේ ඉතිරි අර්ධය පෝෂණය කරන කාසල්රී ජලාශය හා කෙසෙල්ගමු ඔයේ උපත සොයා අප හෝර්ටන්තැන්නේ ගුප්ත අඳුරු අඩවියට යාමට සූදානම් ය.

Polpitiya New Broadland Project

The three doors of the tunnels

The water out for Rafting People (Water release under a specific time frame)

The Dam

Old Lakshapana Project

The tunnel to bring the water of Keselgamuoya to here

The Work area

Giant Dam

Base of Lakshapana Fall

Lakshapana Waterfall

Its beautiful

Flow

The staircase/ footpath

Beautiful water flow of Maskeliya oya

Lakshapana on Rainy days

Its flowing through the forest

Captured on the way

Top of Lakshapana Fall

From the top to bottom of the fall

Nirosh is at the edge

A nice place for a photo shoot

His selfie time

Very dangerous edge

Heaven

Amazing

Small casecades

Rocky plains

Rocky plains

I was there

This is only on dry season

My capture

Edge

Hideouts

Environment

Final Capture

Where we spend the night at Maskeliya town

Article 9

Article 10

Article 11

Article 12

Article 13 The last article of the series

හෝර්ටන්තැන්නෙන් කැලණි ගඟ උපදින තැන

පුරා මාස තුනකට ආසන්න කාලයක් ‘රසවිත’ හරහා ඔබට කොටස් දොළහකින් යුතුව සවිස්තරව ගෙනා කැලණි ගඟේ උපත සොයා යන ගමනේ අවසාන සනිටුහන් කරන වාර්තාව මෙයයි. කල්‍යාණිය දියඹ සිප ගන්නා මෝදර මෝය කටේ සිට ගඟට සමාන්තරව ගම් නියංගම්, මං මාවත්, වතුයායන් අතරින් දින කිහිපයක් පුරාවට සිදුකළ ගවේෂණාත්මක වාර්තාකරණයේ අවසන් නිගමනය සමඟින් කැලණි නදියේ සැබෑ උපත සොයා අපි වන රක්‍ෂිතවලට ගොඩ වැදුණෙමු. 

පසුගිය සතියේ අප අවසන් කළේ මස්කෙළිය ඔයට උපත දෙන මා උස්සාකැළේ ජලාශය සහ එය පෝෂණය කරන සමනල රක්‍ෂිතයේ ජල පෝෂක ඉසව් පිළිබඳ සවිස්තරව තොරතුරු ගෙන හැර පාමිනි. පොල්පිටියේ ගංගා දෙකක එකතුවෙන් ගමන් කරනා කැලණි නදිය සම සමව පෝෂණය කරන්​ෙන් මස්කෙළිය ඔය සහ කෙසෙල්ගමු ඔයයි. එකම ඉසව්වක එකම මාර්ගයක දෙපැත්තේ පිහිටි මෙම ගංගා යුගලය පොල්පිටියේ සිට සමාන්තරව වෙන් වෙන්ව ගමන් කළද අවසාන ඉසව්ව වන විට එම ගංගා යුගලය එකිනෙකට වෙනස් දේශගුණික හා පාරිසරික තත්ත්වයන් පිරුණු ලංකාවේ සුප්‍රසිද්ධ වන රක්‍ෂිත දෙකකින් ආරම්භ වන බවේ සත්‍යතාව සොයා අප එහි මූලාරම්භය සොයා පියමැන්නේ දරුණු අවදානම් තත්ත්වවලටද මුහුණ දෙමිනි. 

අතීත කාව්‍යයක අප ඔබ සැම අසා අැත්තේ ‘‘මහවැලි, කැලණි, කළු, වලවේ ගංගා, සමනොල ගිර කුළින් පැන නැංගා’’ ලෙසිනි. නමුත් ගවේෂණාත්මක සංචාරක වාර්තාකරණයේ යෙදෙන අපි එම කාව්‍යය අසත්‍යයක් බව මින් පෙරද සඳහන් කළෙමු. මන්දයත් මහවැලි සහ වලවේ ගඟේ උපත සිදුවන්නේ හෝර්ටන්තැන්නෙන්. තවද කැලණි ගඟට සමව උපත දෙන්නේ ගවරවිල සහ හෝර්ටන්තැන්නේ කිරිගල්පොත්ත දකුණු බෑවුමෙන් බව මෙහිදී අපි සොයා ගත්තෙමු.

තවද කළු ගඟේ ආරම්භය සිදුවන්නේ සමනල කන්දෙන් බවද අසත්‍යයක් වන අතර කළු ගඟේ මුල් දියවර පැන නගින්නේ බෑණ සමනලින් වන අතර එහි ප්‍රධාන පෝෂකයක් වන කුරු ගඟ හීන් පිදුරුතලාව සහ මහ පිදුරුතලාව පිහිටි ඉසව්වෙන් පටන් ගන්නා වග අපි අත්දැක ඇත්තෙමු. කුතුහලය සහ ත්‍රාසය දනවන මෙම ගංගාවන්හි උපත සොයා යන ගමනේදී අප මීට පස් වසරකට පෙර වලවේ ගඟේ උපත සොයා ගත්තේ හෝර්ටන්තැන්නේ නොකිළිටි ඉසව්වක පය තබමිනි. එලෙසම කල්‍යාණියේද උපත සොයා අප හෝර්ටන්තැන්නේ කිරිගල් පොත්ත කන්දේ දකුණු බෑවුමෙන් ගමන පටන් ගත්තේ විස්මය දනවනසුළු දිය සීරා සහ ජල උල්පත් ගණනාවක් පිරුණු වගුරු මතිනි.
පොල්පිටියේ සිට ඇබර්ඩීන් ඇල්ල හරහා නෝර්ටන් පාලම අසලට පැමිණි අප කාසල්රි ජලාශය වෙත ගමන් කළේ මීට පෙර ලිපියේදීය. පසුව අප අද ගමන ආරම්භ කළේ කාසල්රි ජලාශයේ සිටය. කාසල්රි ජලාශය, මායිම දිගේ දික් ඔය හරහා ගමන් කළ පසු නෝර්වුඩ් වෙතට අපි ළඟා වුණෙමු.

නෝර්වුඩ් යනු හැටන් නගරයේ සිට සිරිපාදේ යන විට හැරී යා යුතු ප්‍රධාන මංසන්ධිය පිහිටි නගරයයි. නෝර්වුඩ්වලින් ඉදිරියටම ගමන් කරන විට බොගවන්තලාව හරහා මාර්ගය මාරතැන්න ඔස්සේ බලංගොඩ දක්වා ගමන් කළ හැක. අනෙක් පසින් නෝර්වුඩ් සිට රොක්වුඩ් හරහා මස්කෙළියට පැමිණ නල්ලතන්නියට ගමන් කළ හැක. හැටන් සිට සිරිපාදේ යා හැකි පහසුම සහ ළඟම මාර්ගය මෙය වන අතර මෙහිදී ඔබට කාසල්රි සහ මාඋස්සා ජලාශ යුගලයේම සුන්දරත්වය දැකබලා ගනිමින් ගමන් කළ හැක. අනෙක් පසින් නෝර්වුඩ් සිට අප්කොට් හරහා ඉතා දීර්ඝ හා දුෂ්කර මාර්ගයක් හරහා අතිශය සුන්දර කඳු මිටියාවත් සහ තේ වතු අතරින් මස්කෙළියට වුව ගමන් කළ හැකිය.

නෝර්වුඩ් සිට අප මීළඟට ගමන් කළේ බොගවන්තලාව දෙසටය. මෙහිදී මාර්ගයේ වම් පස පහළින් ගලා යන්නේ කෙසෙල්ගමු ඔය වේ. මෙහිදී අප දකින ගංගාව සාමාන්‍ය වශයෙන් යුතු වන අතර ගල් කුට්ටි සහ විවිධ අතුරු ඇළ මාර්ග පවා ඊට සම්බන්ධ වන ආකාරය දැකගත හැකි විය.

මෙහිදී කෙසෙල්ගමු ඔය ජන ජීවිතයට බොහෝ සමීප බව අපි දුටුවෙමු. බොහෝ ස්ථානවල ජනතාව තම දෛනික කර්තව්‍ය සඳහා ගංගා ජලය උපයෝගී කර ගන්නා බවත්. ඇතැම් ස්ථානවල ගංගාව කුණු අපද්‍රව්‍ය වලින් අපවිත්‍ර වී තිබෙන බවත් අපි දුටුවෙමු. හැටන් සිට බලංගොඩ දක්වා ගමන් කරන බස් රථ මෙම මාර්ගය හරහා ගමන් කරන අතර එම මාර්ගයේ සමස්ත දුර කිලෝමීටර් 65කට ආසන්න වේ. නමුත් පළාත් දෙකක් අතර දිවෙන එම මාර්ගයේ ගමන් කිරීමට බොහෝ වේලාවක් ගත වන අතර ඊට හේතුව නම් මාර්ගයේ තිබෙන පටු බව හා දුෂ්කරතාවයි.

නමුත් සමස්ත මාර්ගයම නෙත පිනවන සුන්දර දර්ශන වලින් අලංකෘත වී තිබෙන බව කිවයුතුමය. නෝර්වුඩ් පසුකර කිලෝමීටර කිහිපයක් දුර ගමන් කළ පසු අප ළඟා වූයේ ටින්සින් නගරයටයි. බොගවන්තලාවේ පිහිටි ප්‍රධානතම වාණිජ ඉසව්ව මෙය වන අතර අප තවදුරටත් බොගවන්තලාව නගරය පසු කරමින් ඉදිරියටම ගමන් කළේ බොගවාන වතුයාය පිහිටි ප්‍රදේශයටයි.

මෙම ඉසව්ව පසු කරන අපට රොග්විල් වතුයායේ කෙලවර පිහිටි විශාල කඳුවැටිය දැකගත හැකි අතර එම කඳුවැටියේ උසම ස්ථානය වනුයේ මීටර් 2016ක පමණ උසින් යුත් එල්බැද්ද කන්දය. ආගරපතන සහ බොගවන්තලාව වෙන්කරන එල්බැද්ද කැලේ ඉතා විශාල දිගු කඳුවැටියකි. මෙම කඳුවැටිය බොගවන්තලාවේ හරිත කන්ද සහ සබැඳිව ඩයගම මාර්ගය මායිම දක්වා පැතිර පවතියි. එල්බැද්ද කඳු වැටියෙන් අැදහැලෙන අතිරේක දිය දහරා රාශියක් තේ වතු මැදින් ගලාගෙන ගොස් කෙසෙල්ගමු ඔය පෝෂණය කරන වග අප මීට පෙර එල්බැද්ද කඳු තරණයේදී අපි දැක ඇත්තෙමු.

බොගවාන වතුයාය දක්වා ගමන් කළ අපට මීට තෙවසරකට පමණ හරිතකන්ද තරණය කළ ආකාරය සිහියට නැගුණු අතර නැවතත් අප බොගවාන වතුයායට හරවා කර්මාන්තශාලාව දෙසට ගමන් කළේ කෙසෙල්ගමුව ඔය උඩින් ඇති පාලම මතටය.
විශාල යකඩවලින් නිර්මාණය කර ඇති මාර්ගය දුම්රිය මාර්ගයක් සඳහා යොදන පාලමක ලක්‍ෂණ ගෙන හැර පානලදී. ගල්කුට්ටි, ගස්අතු සහ විවිධ බාධක මැදින් ගලාගෙන යන කෙසෙල්ගමු ඔය විටෙක පෙණ පිඩු නගමින් ඝෝෂාකාරීව ගලයි. එහි සුන්දරත්වයට සහ අලංකාර බවට නම් කිසිදු බාධාවක් තිබුණ බව අපි නුදුටුවෙමු.
නැවතත් බලංගොඩ මාර්ගයට පැමිණි අප ඉදිරියටම ගමන් කිරීමට පටන් ගත්තේ නෝර්ත් කෝට් වතුයාය දෙසටයි. නෝර්ත් කෝට් යනු මෙම ඉසව්වේ පිහිටි අවසන් වතුයායයි. මෙම වතුයාය මායිම වනුයේ හෝර්ටන්තැන්න අභය භූමියයි. කෙසෙල්ගමු ඔය මෙම වතුයාය හරහා ගලා බසින අතර වතුයායේ ඉහළ කෙලවරින් ගංගාව අඳුරු වනළැහැබට පිවිසෙයි. එනම් ගංගාව වතුයාය දක්වා ඉදිරියට ගමන් කිරීමට පටන් ගන්නා අතර එය කෙසෙල්ගමුව ඔයේ අත්දැකීමය. නමුත් මෙහි නොපෙනෙන පැතිකඩ නම් හෝර්ටන්තැන්නේ අඳුරු නිම්නය හරහා ගලාබසින කෙසෙල්ගමුව ඔයයි. මෙහිදී අප ගූගල් සිතියම් සහ 1:50,000 මිනින්දෝරු සිතියම් වැඩිදුර අධ්‍යයනය කරන ලදී.

වැඩිදුර සිතියම් අධ්‍යයනය මගින් අප දුටුවේ ලංකාවේ දෙවන උසම කන්ද වන කිරිගල්පොත්තේ දකුණු බෑවුමෙන් ඇදහැලෙන විවිධ දියසීරා වලින් එම පතනේ පහළ පිහිටි විශාල වගුර පෝෂණය වන බවයි. එම වගුර ගූගල් ත්‍රිමාණ සිතියම් තුලින්ද චන්ද්‍රිකා සිතියම් තුළින්ද අප පැහැදිලිව දැක ගත්තේ ඒ පිළිබඳ සම්මත රූපසටහන්, මිනින්දෝරු සිතියමේ පවා පැහැදිලිව දැක ගැනීමට තිබුණු හෙයිනි.

කෙසෙල්ගමු ඔයට උපත දෙන මෙම වගුර පිහිටියේ හෝර්ටන්තැන්නේ කිරිගල්පොත්ත දකුණු බෑවුමේ තහනම් නොඉඳුල් කලාපයකය. මෙවැනි ප්‍රදේශවල පවතින මඩ තත්ත්වය සහ සංවේදී පාරිසරික පද්ධති පිළිබඳ අප ​ෙහාඳින් දැනුම්වත් හෙයින් මීළඟට අපට අවශ්‍ය වූයේ එම ඉසව්ව නිරීක්‍ෂණය කිරීමයි.

මන්ද කිරිගල්පොත්ත කඳු වැටිය යනු හෝර්ටන්තැන්නේ බටහිර කෙළවර පිහිටි උසම ස්ථානය හා ලංකාවේ දෙවන උසම කඳු මුදුනයි. හෝර්ටන්තැන්න කාර්යාලයේ සිට කිලෝමීටර 7ක පමණ දුරින් පිහිටි මෙම කන්දට ළඟා වීමට සම්මත සංචරණ මාර්ගයක් පවතියි. වලංගු ප්‍රවේශපත්‍රයක් ලබාගෙන උදාසනින්ම ගමන ආරම්භ කළහොත් සවස්වීමට පෙර කඳු මුදුනට ගොස් නැවත ළඟා විය හැක. මන්ද තැනිතලාමය ප්‍රදේශවලින් අඩිපාර පැවතුණද ගමන පුරාවට කුඩා වන ළැහැබවල්, මඩකඩිති හා ජල මූලාශ්‍ර පසුකර දිවෙන මාර්ගය දුෂ්කරතා වලින් පිරී පවතියි.

කැලණි නදියේ සැබෑ උපත සොයා යන මෙම ගමනේදී සොයා ගත් මූලික පසුබිම් කරුණුවලට අනුව කැලණිගඟේ සමස්ත දිග කිලෝමීටර් 145ක් පමණ ලෙසත් එය ලංකාවේ දිගින් 4 වන ස්ථානය පවතින බවත් දැන ගත්තෙමු. නමුත් මෙම ගවේෂණයේදී අප සොයාගත් කරුණු කාරණාවලට අනුව එම දත්ත වෙනස් විය යුතු බව අපි සාක්‍ෂි සහිතව දැනගත්තෙමු. නමුත් මෙම දත්ත අප විසින් සොයාගත් ගවේෂණයේ ප්‍රතිඵලය විනා සම්මත දත්ත නොවන බව මතක් කර සිටින්​ෙනමු.

මහවැලි ගංගාව කි.මී. 335ක දිගින් ලංකාවේ ප්‍රථම ස්ථානයේ වැජඹෙන විට කි.මී. 164ක දිගින් යුත් මල්වතු ඔය දෙවන ස්ථානය ගනියි. කලා ඔය තෙවැනි තැන ගන්නේ කි.මී. 148ක දුරක් දක්වමින් වන අතර කැලණි ගඟ කි.මී. 145ක දුරක් සටහන් කරමින් සිව්වන ස්ථානය ගනියි. යාන් ඔය සහ දැදුරු ඔය එක සමානව කි.මී. 142ක දුරින් යුතුව පස්වන ස්ථානය ගන්නා අතර ලංකාවේ දැවැන්ත ගංගා කිහිපය වන්නේ මේවාය. මීට අමතරව වලවේ ගඟ, මාදුරු ඔය, මහ ඔය, කළු ගඟ, කිරිඳිඔය, කුඹුක්කන් ඔය, මැණික් ගඟ, ගිං ගඟ, මී ඔය සහ ගල් ඔය ගත හැකි අතර මේ සියල්ල කි.මී. 100කට වඩා දිගින් යුතු වේ.

අප මෝදර මෝය කටේ සිට කැලණි ගඟට සමාන්තරව සේදවත්ත, වැල්ලම්පිටිය, කැලණිය, කඩුවෙල, මල්වාන, හංවැල්ල, පූගොඩ, රන්වල, අවිස්සාවේල්ල, දයිගල, රුවන්වැල්ල, යටියන්තොට, කිතුල්ගල හරහා පොල්පිටිය සමනල බලාගාරය වෙත පැමිණියෙමු. පසුව එතැන් සිට සප්තකන්‍යා සහ ලක්‍ෂපාන හරහා නෝර්ටන් වෙත පැමිණ කැනියොන් හරහා මාඋස්සාවට පැමිණියේ සමස්ත ගමනේ දුර කිලෝමීටර 148කට ආසන්න දුරක් ලෙස සටහන් කරගනිමිනි.

මෙහිදී බලනවිට සම්මත කැලණි නදියේ දුර වන කි.මී. 145ට සමානකමක් දක්වන බව අප අත්දැක්කද මාඋස්සාව යනු කැලණි ගඟේ උපත නොවන බව අපි දන්නෙමු. මන්ද මාඋස්සාව යනු මස්කෙළිය ඔයේ උපත පමණි. එනම් කැලණි ගඟෙන් 50%ක් පෝෂණය කරන මස්කෙළිය ඔය පටන් ගන්නා ස්ථානයට ඇති දුර කොළඹ මෝදර සිට දළ වශයෙන් කි.මී. 145ක් හෝ 148ක් අතර පවතියි.

නමුත් කැලණි ගඟේ ඉතිරි අර්ධය පෝෂණය කරනුයේ කෙසෙලස්ගමු ඔයෙනි. එම නිසා අප පොල්පිටියේ සිට අැබර්ඩීන් ඇල්ල හරහා නෝර්ටන් පාලමට පැමිණ එතනින් කාසල්රි ජලාශයටත්, නෝර්වුඩ්, ටින්සින් සහ බොගවන්තලාව හරහා නෝර්ත් කෝට් වතුයායට පැමිණියේ සමස්ත ගමනේ දුර කි.මී. 175ක් පමණ සටහන් කර ගනිමිනි. නමුත් මෙතැන් සිට ගඟ දිගේ කිරිගල්පොත්ත දකුණු බෑවුමට ඇති දුර දළ වශයෙන් කි.මී. 8ක් පමණ වේ. එහිදී බලන කල කැලණි ගඟේ උපත දෙන අනෙක් ස්ථානය පිහිටි හෝර්ටන්තැන්න කෙසෙල්ගමු ඔයේ ආරම්භක ස්ථානයට කොළඹ මෝදර සිට ඇති මුළු දුර කි.මී. 183කට ආසන්නය. සම සමව උපත දෙන ගංගා දෙකෙන් ඈතින්ම පටන් ගන්නා ගංගාව වනුයේ කෙසෙල්ගමු ඔයයි. එසේ නම් කැලණි ගඟේ සැබෑ දුර නිතැතින්ම කිලෝමීටර 180කට වඩා වැඩිය. එනම් ලංකාවේ දෙවන දිගම ගංගාව විය යුත්තේ කැලණි ගංගාවයි.
සාමාන්‍යයෙන් ගංගාවක් යනු විවිධ දිශාවලින් එකතු වන විවිධ ජල පෝෂකවල එකතුවෙන් හටගන්නා ප්‍රධාන තෝතැන්නකි. එලෙස බලන විට කැලණි ගඟට සීතාවක ගඟ, ගුරුගොඩ ඔය, වීඔය ආදී ප්‍රධාන අවශේෂ දියදහරාවන් එකතු වේ. ඊට අමතරව මස්කෙළිඔය සහ කෙසෙල්ගමු ඔය ප්‍රධානම  පෝෂක දෙකක් වන්නේ පොල්පිටියේදී මෙම ගංගා දෙකම එකට එකතුවී ඉන් පහළට කැලණි ගඟ ලෙස තනි දියවරක් ලෙස එය ගලා යාමයි. එකිනෙකට වෙනස් ස්ථාන දෙකකින් මෙම ගංගා යුගලය ආරම්භ වන බැවින් ප්‍රධාන සම්බන්ධිතය ඇති පොල්පිටියේ සිට දුරින්ම පිහිටි ස්ථානයකින් හට ගන්නා ගංගාව එම ගඟේ ප්‍රථම ආරම්භක ස්ථානය ලෙස සැලකිය හැකිය. එම නිසා කැලණි ගඟේ මූලරම්භය වන්නේ හෝර්ටන්තැන්න වන අතර ඒ අනුව බලන කල කැලණි ගඟ ලංකාවේ දෙවන දිගම ගංගාව වන්නේ කි.මී. 180කට වඩා වැඩි දුරක් සටහන් කරමින් පළාත් 3ක් හරහා දිස්ත්‍රික්ක 4ක් අතරින් ගලා යමිනි.

මත්ස්‍ය කර්මාන්තය, ප්‍රවාහන සේවය, සංචාරක කර්මාන්තය, මැණික් කර්මාන්තය, හේන් ගොවිතැන් වගාව, පානීය ජල අවශ්‍යතාව සහ ජල විදුලිය ජනනය කිරීමට මහත් පිටිවහලක් ලබාදෙන කැලණි ගඟ පූජනීයත්වයෙන්ද සැලකිය යුතු ගංගාවකි. ලංකාවේ මුල්ම සතුරු ආක්‍රමන හා අවසන් සතුරු ආක්‍රමණවලදී හෙලයන්ට යුද වැදීමට සහ සැඟවී සිටීමටත් විවිධ රාජ නිධාන ගබඩා කිරීමටත් කැලණි ගඟ උපකාරී වුණි.

ලංකාවේ පලලින් වැඩිම ගඟ වන්නේද කැලණි ගඟයි. ගංවතුර සමවලදී දැඩි ලෙස පිටාර ගලන කැලණි ගඟේ ආරක්‍ෂාවට වැඩි අවධානයක් වාරිමාර්ග අංශයෙන් යොමු කරනුයේ එදා පටන් අද වන තුරු කොළඹට අවාදානමක් විය හැකි එකම ජල මූලාශ්‍රය මෙය වන බැවිනි.

තවද කොපමණ නියං සමයක් උදාවුවද කැලණි ගඟේ බස්නාහිර කොටස කිසි විටක නොසිඳෙන බවත් එම ප්‍රදේශය ගඟේ ගැඹුර සහ උමං වැඩිම ඉසව්ව ලෙසත් අපි මෙහිදී අත්දැක්කෙමු. මතු දිනක කැලණි ගඟේ මෙම ඉසව්ව සිඳීයාවි නම් එය සමස්ත ලංකාවේම දැඩි නියඟයකට පත් වූ පසුවය. කෙසේ හෝ පුරා කොටස් 13ක් හරහා අපි ඔබව කොළඹ මෝදර මෝය කටේ සිට කැලණි ගඟේ උපත දක්වා ගෙනගියෙමු. සැබවින්ම කැලණි ගඟ යනු හෙළ අතීතය හා ප්‍රෞඪත්වය පිරුණු වර්තමානයේ වාණිජ අංශයෙන් අතිශය වැදගත් ගංගාවකි.

These waterfalls flows to Ma Ussa Reservoir

Ma Ussa Reservoir

The origins of Kelani River’s 50% part from Gawarawila

Sripada seen to Gawarawila

Agrabopath Mountains

Crossing of Belihuloya

Surrounding from Kirigalpotta

Kirigalpotta Summit

The slope of the Kirigalpotta

Kirigalpotta seen

Some origins at Horton Plians

Some origins at Horton Plians

Previous Trip reports of this series –

Mattakkuliya to Hanwella along the Kelani River

Along the Kelani River from Avissawella to Kithulgala

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

Varana Rajamaha Viharaya – වාරණ රජමහා විහාරය

It was one of those glorious early mornings, and as we reached the Caves of Varana Rajamaha Viharaya, the first rays of the sun were lighting it up, highlighting its peculiar formation. The paddy fields around it were glowing green after the rains and from its flat plains rose a splendid but modest rocky outcrop. At the bottom of the rock facing the road was a cave with an impressively high drip ledge cut high on its brow. This was enough of a landmark that we had arrived at the Varana Raja Maha Vihara.

The Varana Rajamaha Viharaya can be reached by turning right at the Tihariya junction on the Colombo- Kandy road. The temple itself is vast and is built on three different levels (maluwas) with shrine rooms on each and a small dagoba at the summit. On the way to the Meda maluwa is a rock pool full of fish and at the summit on a slight descent is another. The view from the top is rewarding with endless paddy fields forming a foreground to other neighboring rocks, and a horizon filled with blue-gray hills.

The rock cut steps to the summit pass through luxurious tropical vegetation of tall trees bushes and creepers. There seemed to be a number of caves scattered around in the area with their unusually high drip-ledged brows distinguishing these caves. Many showed traces of wattle and daub walls built between the ground and the rock roof, which is evidence of their being inhabited in early times. The rock formations were delightful. The surface of the overhanging rock sometimes strangely resembled vertical waves. It was as if an unknown sculptor had painstakingly chiselled its design and oddly reminding me of the soft ripples of a marshmallow topping.

I wondered how the name Varana had come about to indicate this awesome rock scape, and was told that it appeared to be the combination of two members “va” and “arena”. Va being a kind of tree not known to us today, and Arana evidently meant forest. Hence the meaning – forest of Va Trees. But typically and so delightfully this is only just one of the legends of the area. Varana had first come into existence as a meditation centre for the Sangha and its origins date back to the time of King Devanampiya Tissa of Anuradhapura, during whose reign Arahat Mahinda visited Lanka to preach the Buddhist doctrine. A stone inscription found here believed to be written in Asokan script reads that: This is donated to Tissa Dhatta Thero, the brother of Majjhima Thero. Tissa Dhatta Therro was the first pupil of the Venerable Mahinda. It is of Varana again we hear, amongst many others, that King Valagamba chose to hide, when he was fleeing to escape the Cholan marauders.

It is believed that during his stay here he caused the construction of the drip ledges on every rock where there was a habitable cave. When King Valagamba regained the kingdom, in a gesture of gratitude, he built a shrine at every place that had given him sanctuary, and that included Varana. As such it is believed that he placed a statue of the Buddha in the largest cave at Varana, and transformed it into a small shrine room. Again we hear of Varana during the reign of King Parakrama Bahu VI of Kotte. It is said that he re decorated the Varana shrine adding the statue of God Vishnu, the statue of the Bodhisattva, statues of numerous Buddhas and the walls were painted depicting episodes from the Jathaka stories. An eighteen-foot reclining statue of the Lord Buddha was constructed inside the main shrine room of the Varana temple. And it is said that the King and Queen came personally to offer the first flowers to the image. The King also gifted by royal edict vast sprawling acres of highland and paddy fields for the maintenance of the Sangha. The venerable Kahambiliye Sendipperumere was given the incumbency of the Vihare.

During the distressing reign of King Rajasinghe of Sithawaka when Buddhist monks were persecuted the monks at Varana like everywhere else fell on bad times and had to flee their abode, until once again in the reign of King Kirthi Sri Rajasinghe of Kandy, when we hear of the Varana temple. Varana is also famous for its historical association with treasure buried in its precincts, and many are the stories that are related of it. Varana today is a stunning rock gallery set in the splendor of the Siyane Korale, a place of worship, a setting of tranquility, a feast to the eye and a buffet for the photographer in you.

Varana is a famous rock temple in Sri Lanka. The main building of the temple is situated in a cave. Most of the paintings on the rock belong to the king Walagambahu period of Anuradhapura civilization. Brahmin scripts belong to 3rd B.C. are found in the temple’s inscriptions. The following tourist attractions are important in the premises.

• Ruins of five storied building of 3 B.C
• Ruins of moon stone
• Stone door frames
• Carved rock scripts

Source – Amazing Lanka

Pilikuththuwa Raja Maha Viharaya – පිලිකුත්තුව රජමහා විහාරය

Pilikuththuwa, if you have heard of that name before is full of pleasant surprises. Quite apart from being a virtual paradise for the nature lover, with dramatic rock formations and a wilderness filled with nature’s finest art, its origins can be traced back to pre historic times.

Pilikuththuwa Raja Maha Viharaya  , set in idyllic surroundings, is the best place to begin an adventurous day . We were there at 7.00 am. When we parked our vehicle under some coconut trees, the unsullied morning environs were filled with soft sweet bird calls.

It is believed that the Pilikuththuwa cave complex includes some 99 caves spread over an area of about 200 acres. The caves are cut with distinct drip ledges to prevent rainwater from falling into the interior, which, to some extent, is proof of their one time habitation, 77 of these have been identified and their numbers are marked on each cave.

As indicated by archaeological excavations carried out in this area, there is evidence that Pilikuththuwa was inhabited during prehistoric times.

Three rock inscriptions have also been found cut on the drip ledges of three of these caves and have been dated to the pre-Christian era. The letters have been recognized as Brahmi characters

At the entrance of the temple, we were greeted by an ancient square pond which was bereft of water. Here we met Sunil who was sweeping the temple garden and who gladly agreed to show us around. Later he was joined by Anura and Kaluhami the dog. Passing this we could see a Bodhiya and the Vihara Lena which housed the image house and the Chaithiya Lena under which stood a small dagoba.

A fascinating rock placing made a striking setting for the Vihara Lena and the adjoining dagoba. Some large precipitous rocks rose high and leaned precariously in sheer drama while a tangle of foliage and creepers made an amazing backdrop.

According to scholars, it is possible that the Vihara Lena was originally used by meditating monks and was later converted into an image house during the Kandy period and further improved in the Kotte period.

Anura opened the door of the image house for us.

A unique painting of two Portuguese soldiers some 4 feet tall, appeared to guard the entrance to the shrine room, replacing the traditional doratupala figures. This was just one example found here indicating that though the original paintings belonged to the Kandy period the complex had from time to time been influenced by the subsequent periods, even the Portuguese and the Dutch.

Read more -> Amazing Lanka

Pilikuttuwa Rajamaha Viharaya

Pilikuttuwa Rajamaha Viharaya

Arts

History

Staircase and the Rock

View

Zoomed view

Ancient Letters

Path

Forest

Small Caves

Keep walking

For what?

Styles by Sun and nature

Keep Silence

Surrounding

Captured

Calm place

Many people

There are a lot of people

Pilikuttuwa Rajamaha Viharaya

Best place to get refreshed

.

.

.

.

Bridge

Caves

.

.

.

.

There are also many people

Our History

.

.

.

.

.

.

.

.

Warana Rajamaha Viharaya

Crowded

Warana Temple Premises

.

.

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

Rajagala Monastery – රජගල ආරණ්‍යය නටබුන් – රජගල පුරාවිද්‍යා භූමිය

රජගල, හෝ රජගලතැන්න/රාස්සගල යනු ඝන වනාන්තරයකින් වැසී ගිය මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 1038 (316 මීටර) පමණ උස්වූ, ශ්‍රී ලංකාවේ නැගෙනහිර පළාතේ පිහිටි එෙෙතිහාසික වශයෙන් ඉතා වැදගත් වූ පෞරාණික නටඹුන් සහිත කඳු වැටියක් වේ. පැරණි නටඹුන් 600කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් සහ අක්කර 1080ක් පමණ පුරා විහිදී ගිය මෙම පුරාවිද්‍යා භූමිය අනුරාධපුරය මිහින්තලා පුරාවිද්‍යා භූමියට පමණක් දෙවන වන බැව් පැවසේ.

අම්පාර-මහ ඔය මහා මාර්ගයේ අම්පාර සිට කිලෝ මීටර 24ක් පමණ දුරින් පිහිටි රජගලතැන්න ප්‍රදේශයේ මෙම පුදබිම පිහිටා තිබේ.

මෙම ස්ථානයෙහි මුල් ඉතිහාසය නිශ්චිත නොවූවත්, ක්‍රි.පූ. 1 වන සියවසට අයත් ශිලා ලිපි හමුවීම නිසා එම සමයේ පමණ සිට මෙහි භික්ෂූන් වහන්සේලා වැඩවසන්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. කෙසේ නමුදු, මෙහි ඉතිහාසය මෙරට බුදුධහමේ පූර්ව අවධියට විහිදෙන බැව් ශිලා ලිපියකින් ප්‍රකාශ වේ. එයට අනූව ලංකාද්වීපයට බුදු ධහම රැගෙන පැමිණි මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ රජගලතැන්න විහාරයට වැඩි බව සඳහන් වේ. මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ පිළිබඳ සඳහන් ශිලා ලිපි ද්විත්වයක් මෙරට සොයාගෙන තිබෙන අතර ඉන් එකක් රජගල පුරාවිද්‍යා භූමියෙන්ද; අනෙක මිහින්තලය පුදබිමෙන්ද සොයා ගෙන තිබේ. පැරණි සාධක අනූව මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේගේ සහ උන්වහන්සේ සමග පැමිණි ඉට්‌ටිය තෙරුන්ගේ භෂ්මාවශේෂ මෙහි වූ සෑයක තැන්පත් කර ඇති බැව් පැවසෙයි.

“රාස්සගල” නාමය
පුරාවිද්‍යාඥයින් පවසන පරිදි, රාක්ෂයන්ට වැදුම් පිදුම් කල රාක්ෂ ගෝත්‍රිකයින් මේ ප්‍රදේශයේ ජීවත්ව සිටි නිසා මෙම කන්දට රාස්සගල යන නාමය යෙදෙන්නට ඇතැයි පැවසේ.

රජගල විහාරය
දුටුගැමුණු රජතුමාගේ සහෝදර සද්ධාතිස්ස රජගේ පුත් ලජ්ජිතිස්ස රජතුමා (ක්‍රි. පූ. 119-109) විසින් මෙම විහාරය ආරම්භ කල බව මහාවංශය සාක්ෂි දරයි. ලජ්ජ්තිස්ස රජු විසින් කරවූ ශිලා ලිපි කිහිපයක් රජගලින් හමුවී ඇත. මීට අමතරව අනුරාධපුර යුගයේ සිටි කුටකණ්ණ තිස්ස රජු, භාතික තිස්ස රජු, මහසෙන් රජ, බුද්ධදාස රජ සහ දප්පුල රජ වැනි රජවරුන්ගේ සමයන්හී මෙම ස්ථානය වැඩිදියුණු කරවා තිබේ.

පැරණි නම්
අනුරාධපුර යුගයේදී මෙම ස්ථානය ගිරිකුම්බිල විහාරය, අරියාකර විහාරය, අරිත්තරා වෙහෙර වැනි නම් වලින් හඳුන්වා ඇත. දීපවංශය, මහාවංශය, සහස්සවත්තුප්කරණය, අට්ඨකථා, රසවාහිනිය, සද්ධර්මලංකාරය වැනි ග්‍රන්ථ වල මෙම ස්ථානය පිළිබඳ තොරතුරු සඳහන් වේ.

රජගල පුරාවිද්‍යා භූමියෙහි කාල වකවානු ගණනාවකට අයිති ශිලා ලිපි සමූහයක් දැකගත හැකිවේ. ඒ අතර කටාරම් ලිපි හා ගිරි ලිපි වේ. ඉන් වඩාත්ම අවධානයට ලක්වන පුරාවිද්‍යාත්මක සාධකය වන්නේ මිහිඳු මහ රහතන් වහන්සේ පිළිබඳව සඳහන් වන ශිලා ලේඛනය වේ. එමගින් මහින්දාගමනය සම්බන්ධ වංශකථාව තවදුරටත් සනාථ කරනු ලබයි.

රජගල පිහිටි අනෙකුත් නටබුන් අතර අඩක් වැඩ නිමකළ හිටි බුද්ධ ප්‍රථිමාව, දිය පිහිල්ල හා ඊට සම්බන්ධ සුවිසල් ශිලාමය පාත්‍රා, පුන්කලස දෝතින් රැගෙන සිටින ආකාරය දැක්වෙන මුරගල හා නාග රාජු හා රාජිනිය දැක්වෙන මුරගල ආදිය දැකගත හැකි වේ.

මීට අමතරව ශිලාමය පාත්‍රා සහිත ස්ථානයට ඉහලින් ගල් පුවරු යොදා ඉදි කළ පැරණි උළුවස්ස සහිත ගල් ලෙන ඉදිකොට තිබේ. එසේම කාලය අනිෂ්චිත ප්‍රාථමික ගුහා සිතුවම් සමූහයක් සහ අනුරාධපුර යුගයට අයත් යැයි සැලකෙන බිතු සිතුවම් කොටස් කිහිපයක් සහිත චිත්‍ර ලෙනක්ද මේ පුදබිමේ දැකගත හැකිවේ.

Exploration began

They are on duties

Footpaths

Directions

Giant Roots

Information

View from there

The Site

Rocky Plains

Ruins

More to view

Nice Cave

Our heritage was destroyed

Try to rebuild and explore some evidence

They are on duty

More Ruins

රජගල ලෙන් ලිපිය
ක්‍රි. පූ. 2-1 සියවසට අයත් මෙම ලෙන් ලිපිය පූර්ව බ්‍රාහ්මී අක්ෂරයන්ගෙන් හා පුරාණ සිංහල භාෂාවෙන් යුක්ත වේ. මෙහි අන්තර්ගතයෙහි, දෙවියන්ට ප්‍රිය වූ ගාමිණී තිස්ස මහ රජුගේ පුත් තිස්ස කුමාරයාගේ භාර්යාව වූ උපාසිකා ශාමිකාගේ ලෙන, ලෙස දක්වා ඇත.

නැගෙනහිර පළාතේ අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයේ උහන ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයේ රජගලතැන්න ග්‍රාමයේ රජගල පුදබිම පිහිටා තිබේ. රජගල පුදබිම කන්ද අතීතයේදී රාස්සහෙල නමින්ද හඳුන්වා ඇති අතර මේ බෞද්ධ සංඝාරාමය මහින්දාගමනය හා සමඟ ශ්‍රී ලංකාවේ සතර දිග්භාගයෙහි බිහි වූ ආරාම සංකීර්ණයන්ගෙන් ප්‍රධාන ස්ථානයක් ලද්දකි.

රජගල ඇති පැරණිම ශිලා ලේඛනයක මෙම ස්ථානය “ධන තිස පවන” නමින් හඳුන්වා තිබේ. එයට මදක් පසුකාලීන ලිපියක “අරිය අරක ගරිකිබලව් තිස පවත මහ වහර” ලෙස සඳහන් වේ. එනම් අරයාකර ගිරිකුම්භිලවාපි තිස්ස පබ්බත විහාරය යන නාමයයි. මෙහිම වූ II වන මහින්ද රජු‍ගේ කාලයට අයත් යැයි සැලකෙන තවත් ලිපියක මෙම පුදබිම හඳුන්වා ඇත්තේ “අරිත්තරා වෙහෙර”යන නමිනි. දීඝවාපිය පාලනය කළ ලජ්ජතිස්ස කුමරු ගිරිකුම්භිල නම් විහාරයක් කරවන ලද බව මහා වංශයේ දැක්වේ. රජගල කඳුවැටිය ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයේ ජනවාසකරණයේ ආරම්භය ප්‍රාග් ඓතිහාසික අවධිය තෙක් දිව යයි. තැනින් තැන හමු වූ ශිලා මෙවලම් නිෂ්පාදන ස්ථාන මේ බව සනාථ කරයි.

කන්දෙහි තැනින් තැන විශේෂයෙන් බටහිර බෑවුම් ප්‍රදේශයේ හා කඳුවැටියේ උතුරු කොටසේ ගල් පර්වත ඇසුරෙහි සිය ගණනක් කටාරං ලෙන් දක්නට ලැබේ. ක්‍රි.පූ. 3 වන සියවසේදී පමණ ඇරඹි සංඝාරාමය සියවස් ගණනාවක් පුරා පැවති බව පෙනේ. දාගැබ්, ප්‍රතිමා ගෘහ, දාන ශාලා, බෝධිඝර, ආවාස ගෘහ, පොකුණු, පෙත්මග ආදී සිය ගණනක් ගොඩනැගිලි භූමියේ හාත්පස දක්නට ලැබේ. කන්දේ බටහිර බෑවුමේ මධ්‍ය කොටසේ සංකීර්ණයට ජලය සපයන්නා වූ දැනට බිඳී ගිය වැවක්ද වෙයි.

මෙහි කාල වකවානු ගණනාවකට අයිති ශිලා ලේඛන සමූහයක්ද වෙයි. ඒ අතර කටාරම් ලිපි රාශියක් හා ගිරිලිපි කිහිපයක්ද දක්නා ලැබේ. පුද බිමෙහි අතිශය වටිනා පුරාවිද්‍යාත්මක සාධකයක් වන්නේ මිහිඳු මහ රහතන් වහන්සේ පිළිබඳව සඳහන් ශිලා ලේඛනයයි. එහි මහින්ද තෙරුන් හා ඉට්ඨිය තෙරුන්ගේ නම් සඳහන් වීම මහින්දාගමනය මේ පිළිබඳ වංශකථාගත ප්‍රවෘත්තිය සනාථ කරනු ලබයි.

රජගල නටබුන් අතර අඩක් නිමකළ හිටි බුදු පිළිමය, දිය පිහිල්ල හා ඒ හා සබැඳි සුවිසල් ශිලාමය පාත්‍රා දෙකක්ද වේ. දිය පිහිල්ල තවමත් ක්‍රියාත්මකය. පුන්කලද දෝතින් රැගෙන සිටින ආකාරයෙන් දැක්වෙන මුරගල හා නාග රාජ හා නාග රාජිනී යුගලය සහිත මුරගල් ද දුර්ලභ කලා කෘති වේ.

ශිලාමය පාත්‍රා සහිත ස්ථානයට ඉහළින් කඳු බෑවුමේ පිහිටි ගල් පුවරු යොදා ඉදි කළ උළුවස්ස සහිත ගල් ලෙන ද තවමත් නිරුපද්‍රිතව දක්නට ලැබේ.

කාලය නිශ්චිත නොමැති ප්‍රාථමික ගුහා සිතුවම් සමූහයක් ද අනුරාධපුර යුගයට අයත් සේ සැලකෙන බිතු සිතුවම් කොටස් කිහිපයක්ද මේ පුදබිමේ දක්නට ලැ‍බේ. (Wikipedia)

Letters

Calm Environment

Great Innovation

There are many

Staircase on the rock

More sites

Another Direction

Ready go there

Our Language

Rocks

දිගාමඩුල්ල පිළිබඳව වැදගත් සාක්කි රැසක් ඓතිහාසික රජගලතැන්න කැණීම්වලදී සොයා ගැනීමට හැකිව තිබේ. පිටතින් බැලූ විට කිඹුලකුගේ හැඩය පෙන්වන මෙම පුදබිම ඉතිහාසයේ ගිරිකුම්බිල නමින් හඳුන්වා ඇත. මිහිඳු මහා රහතන් වහන්සේ සහ ඉට්ඨිය තෙරුන්ගේ භෂ්මාවශේෂ තැන්පත් කර ඇති ස්මාරකය ද මෙම පුදබිමේ තැන්පත්ව තිබීම නිසා මෙහි ඓතිහාසික බව වැඩිවී තිබේ.   

ක්‍රි.පූ. 119 පමණ සද්ධාතිස්ස රජතුමාගේ පුත් ලජ්ජිතිස්ස කුමාරයා විසින් මෙම ඓතිහාසික පුදබිම ආරම්භ කළ බව මහාවංශයේ සඳහන් වේ. රජගලතැන්න පුදබිමේ ඇති ලෙන්වල තිබෙන ශිලා ලේඛන 08ක පමණ ලජ්ජිතිස්ස කුමාරයා විසින් මෙය ආරම්භ කළ බවට එය පැහැදිලිව සටහන්ව ඇතැයි ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය කරුණාසේන හෙට්ටිආරච්චි මහතා පවසයි.

අක්කර එක්දහස් විසිපහක වපසරියක මෙම පින්බිම විහිදී ඇති අතර කාලයාගේ ඇවෑමෙන් මෙම පුදබිම නිධන් හොරුන් ගේ පාරාදීසයක් විය. යුද්ධය පැවැති සමයේ ආරක්ෂක අංශ රට බේරා ගැනීමට කටයුතු කරන විට නිධන් හොරුන් විසින් නිදහසේ රජගලතැන්න පුදබිම විනාශ කර තිබුණේ හිත්පිත් නැති අයුරින්ය.

2012 වසරේ දී අම්පාර එවකට හිටපු දිසාපති සුනිල් කන්නන්ගර මහතා සහ ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය පත්මසිරි කන්නන්ගර, මහාචාර්ය කරුණාසේන හෙට්ටිආරච්චි, මහාචාර්ය ඇලෙක්සෙන්ඩර් කපුකොටුව යන මහත්වරු රජගලකන්ද නැග මෙහි ඓතිහාසික බව සහ පවතින තත්ත්වය පිළිබඳව සොයා බැලූහ.

එම සංචාරයේදී රජගලකන්දේ තිබූ විශාලතම ශිලා ලිපිය ද පිටපත් කර ගැනීමට ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය කරුණාසේන හෙට්ටිආරච්චි මහතා කටයුතු කළේය.

දැනට රජගලතැන්න පුදබිමෙන් ශිලා ලිපි 80ක් පමණ සොයාගෙන ඇති අතර එම ශිලා ලිපි කියවා ඇත්තේ මහාචාර්ය සෙනරත් පරණවිතාන සූරීන් වන අතර එම ශිලා ලිපි අනුරාධපුර යුගයට අයත් බව මහාචාර්ය කරුණාසේන හෙට්ටිආරච්චි මහතා පැවැසීය. මෙම ලිපි අතර ලෙන් ලිපි, පුවරු ලිපි, ගිරි ලිපි, ටැම් ලිපි තිබූ බව ද පැවැසීය.

දැනට ශ්‍රී ජයවර්ධන පුර විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉතිහාසය සහ පුරාවිද්‍යා අධ්‍යයනාංශය මගින් කරන ලද ගවේශනවල දී හමුවු මෙම ලෙන් ලිපියක එක අකුරක් අඩියක් පමණ විශාල වන අතර මෙම ශිලා ලිපිය අඩි 15ක් පමණ දිගට ඇත. මෙම ශිලා ලිපිය ක්‍රිස්තු වර්ෂ පළවෙනි සියවසේ ලියැවුණු ශිලා ලිපියක් බව ද මහාචාර්යවරයා පැවැසීය.

එම ශිලා ලිපිය මෙසේය

ගමික යසොපල පුත ගමික මල් බරිය
ගමික වස ක්‍ෂිත උපාසික අනුරධිය සගස

එම ශිලා ලිපියේ තේරුම මෙසේය.

ගමික යසෝපාලගේ පුත්‍ර ගමික මලිගේ බිරිඳ වූද ගමික වසගේ දියණිය වූ උපාසිකා අනුරාධා ගේ (ලෙන)

2012 වසරේ සංචාරයෙන් පසුව ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉතිහාසය සහ පුරාවිද්‍යා අංශය මගින් රජගලතැන්න අධ්‍යන කටයුතු ආරම්භ කෙරිණි. ඒ සඳහා ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ පිඨාධිපති ආචාර්ය එන්.එල්. කරුණාරත්න මහතා සහ මහාචාර්ය ඇතුළු ආචාර්ය මණ්ඩලයේ සහාය ලැබිණ.

එදා මහා වනයක්ව නිධන් හොරුන් ගේ පාරාදීසයක්ව තිබූ රජගලතැන්න පුදබිම අද නටබුන්වලින් පිරි ඓතිහාසික පුදබිමක් බවට පරිවර්තනය කිරීමට ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලය සහ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව කටයුතු කර තිබේ. =

රජගලකන්දේ කරන ලද කැණීම්වලින් මේ වන විට චෛත්‍යය දෙකක්, බෝධිඝර, පිළිමගේ, ලහබද්ගේ (භික්ෂුන් වහන්සේලා දානයට පෙර හමුවූ ස්ථානය), ජන්තාඝරය (භික්ෂුන් වහන්සේලා ඖෂධ පැන් ස්නානය කරන ලද ස්ථානය), දාන ශාලාව හමුවී තිබේ. රජගලතැන්න කන්දට නැගීම සඳහා පෙර රජ දවස පැවැති පෙත් මග ඒ අයුරින්ම සංරක්ෂණය කර ඇති අතර මේ වන විට සෙල්ලිපි 80ක් පමණ සොයාගෙන තිබේ. මෙම කන්ද මුදුනේ තිබූ විශාල ගල් පාත්‍ර දෙකක් ද සංරක්ෂණය කර තිබේ. මෙයට අමතරව රජගල කන්දට නැගීමට ඇති පෙත්මගද අද වන විට සම්පූර්ණයෙන්ම සංරක්ෂණය කර තිබේ. මෙම කැණීම්වලදී දාන ශාලව අසල තිබී ගල් ඔරලෝසුවක් ද හමුව ඇත. රජගල කන්දේ ඇති ඉපැරැණි වැවද ප්‍රතිසංස්කරණය කර තිබේ.

රජගලකන්දේ ඇති මෙම පූජා භුමිය මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 1035 ක් උසින් පිහිටා තිබේ. දැනට රජගල පුරාවිද්‍යා භුමියෙන් ඓතිහාසික ස්ථාන 700ක් හඳුනා ගෙන තිබේ.

රජගල කැණීම් ආරම්භ වි වසර 07 ක් ගතවෙන විට මෙහි ඉතිහාසය පිළිබඳව තවත් තොරතුරු රැසක් අනාවරණය කර ගැනීමට හැකිව තිබේ. වසර 2000ක පමණ ඉතිහාසයකට උරුමකම් කියැවුණු රජගල ඉතිහාසය මධ්‍ය ශිලා යුගය දක්වා දිවෙන බව අලුත්ම පර්යේෂණවලින් වාර්තා වේ.

ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉතිහාසය සහ පුරාවිද්‍යා අධ්‍යයනාංශයේ මහාචාර්ය පත්මසිරි කන්නන්ගර මහතා මෙසේ කියයි.

රජගලතැන්න පුදබිමේ වැඩ කටයුතු ආරම්භ කරල තියෙන්නේ සද්ධාතිස්ස කුමාරයාගේ පුතා ලජ්ජිතිස්ස කුමාරයා. ඒ බව මහාවංශය, දීපවංශයේ ඇති කරුණුවලින් සහ මේ ස්ථානයෙන් හමුවන ශිලා ලේඛනවලින් තහවුරු වෙලා තියෙනවා. ලජ්ජිතිස්ස කුමාරයා මෙම ස්ථානය කරපු කාලයේ දී ලංකාවේ රජු හැටියට කටයුතු කළේ දුටුගැමුණු රජතුමා බව මහාවංශයේ ඉතා පැහැදිලිව සඳහන් වෙලා තියෙනවා. ක්‍රිස්තු පූර්ව පළවෙනි සියවසේ සද්ධාතිස්ස කුමාරයා දීඝවාපියෙ ඉන්න කාලේ එයාගේ වැඩිමහල් පුතා ලජ්ජිතිස්ස කුමාරයා මේ ස්ථානයේ මෙම ආරණ්‍ය සේනාසනය ආරම්භ කළ බවත් එතැන් සිට අනුරාධපුරය අවසන් යුගය දක්වා විවිධ රජවරුන්ගේ අනුග්‍රහය ලබමින් මෙම ස්ථානය කරවූ බවත් ශිලා ලේඛනවල සඳහන් වෙනවා.

ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉතිහාසය සහ පුරාවිද්‍යා අංශයේ මහාචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් කපුකොටුව මහතා.

දෙවෙනි කැණීම්වලදී මිනිස් දත්, ආහාරයට ගන්නා ලද සත්වයන්ගේ අස්ථි කොටස්, ආහාරයට ගන්නා ලද කැකුණ ඇට, ආහාරයට ගැනීමට ගෙනා ගොළු බෙල්ලන් ගේ කොටස්, අඟුරු, අළු, සර්පයෙකු ගේ අස්ථි කොටස්, සහ ක්ෂුද්‍ර ශිලා මෙවලම් හමුවුණා. ඒ අනුව දිගාමඩුල්ල ඉතිහාසය වසර 7000 සිට වසර 40000 දක්වා අතීතයට දිව යනවා. අපිට හමුවූ ඒ පුරාවිද්‍යාත්මක දේවල් රසායනාගාර පරීක්ෂණවලින් අනතුරුව තවත් කාල නියමයන් පිළිබඳව සඳහන් කරන්න පුළුවන්. ලබන වසරේ තුන්වෙනි අදියරේ කැණීම් ආරම්භ කරනවා. එහිදී තවත් වැදගත් වූ සාධක හමුවේ යැයි අපි විශ්වාස කරනවා.

පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂක ජෙනරාල් මහාචාර්ය පී.බී. මණ්ඩාවල මහතා

රජගලතැන්න කැණීම්වලදී අපි නොහිතපු විදියට ඉතාමත් වටිනා ඓතිහාසික තොරතුරු ලැබිල තියෙනවා. දැනට ලැබිල තියෙන තොරතුරු අනුව ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය දක්වා මෙහි ඉතිහාසය විවර වෙලා තියෙනවා දැනට තියෙන සාධක අනුව ඉතිහාසයේ නැගෙනහිර ප්‍රධානතම පුදබිමක් ලෙස තිබිල තියෙනවා. ඒක නිසා අපි පුරාවිද්‍යා දෙපාර්මේන්තුව හැටියට ඉදිරියේදී මෙම කැණීම් අඛණ්ඩව කරගෙන යන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා ඉදිරි කැණීම්වලදී තවත් වැදගත් සාධක හමුවේ යැයි අපි විශ්වාශ කරනවා. අපි මෙම කැණීම් දිගටම කරගෙන යනවා.

Article Resource – Sunday Lankadeepa

Ruins

Our History

More Ruins

This is a large Archaeological site

Conserved

Some foundings

Stone Staircase

Nature

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

Sripada (Adam’s Peak) is currently my favorite destination in Sri Lanka. I still remember that I had 2-3 opportunities to go to Sripada in 2003 and 2006, but I was afraid to go there as I asked that there are about 10-15km to be walked. At that time as I am a school student I don’t have any interest to go there. But soon after my adventure life began in 2010, I was planning to go there with my parents and sisters as they also need to have that experience.

Hence we were planned our journey on Sinhala and Tamil new year and we hoped there might not be many people. However, as we thought there were not many people and just a few of only. We started our hike around 8am after having breakfast from Nallathanniya hotel. This is the first time that I have seen peak wilderness and holy peak. As we choose Nallathaniya road we were able to have a relaxed hike since there are no more people and the route is also clear and free.

Seven Virgins are seen on the way

Lakshapana Fall also seen

Dakinapura Mountain and the Ma-ussa Reservoir

The giant Dakinapura of Hamilton Estate

Birth of Maskeliya oya, Ma Ussa Reservoir

Known destinations

Seen it for the first time

Mohini Ella has seen

Seetha Gagula at Dell House Bridge

The journey began, the trailhead of Nallathanniya route in 2011

At the beginning

I was there

This was situated at the back of Nallathanniya Wildlife office. And from there we can go to that waterfall complex

Rajamale Fall at the front of Nallathanniya Wildlife office (Near Makara Thorana)

The Makara Thorana

We started our journey

Waterfall Complex

Red Bridge

There is a proper bathing area arranged now. Also there are two waterfalls under this bridge

The Complex

The ridge continues up to the Yaka Edu Fall

Zoomed view, they are dried now

This place is the most amazing place during the hike because there we can see more than 6 waterfalls on this mountain edge. All the water will meet Ma Ussawa at the end and these are generating from natural springs at the top of this mountain. This place can be seen easily before the Red Bridge.

Entrance to Japan Peace Pagoda

Holy Peak is seen

Yaka Endu Fall

Samanala Mountain

Near to Seetha Gagula Ambalama

Seetha Gagula, old footpath

Crystal Clear Water

Yaka Endu Gala

The below photo will show the springs of that Waterfall complex. This looks like plain but it was fully covered with large Maana bushes and its a muddy area. This place can be easily reached from the Hamilton Estate and it will take about 1-1.5 hr hike from there to there. Also, Yaka Endu Gala and Ballabedigala are situated above this place.

The springs of waterfall complex

Yaka Endu Fall and the summit of Yak Endu Gala also Ballabedigala can see so far

Beautiful destinations for me

Stairs

Seen again

Near the Ambalama

I’m capturing more photos as I was attracted to this destination

Yaka Endu Kanda is hiding

My uncle and aunty at their first visit

Yaka Endu Kanda is covering by mist

Valley

Framed

My father is got tired

He is resting, this is also his first pilgrimage

See, how the route was easy and beautiful. At that time, there were no concerted stairs and it is easy to hike. Now all the area was concerted. However, we were lucky at that time to feel this natural nature before getting commercialized.

More to go

The old path without stairs

The natural path without concreted stairs

Mist is coming

Seen again

Its a beautiful path at that time, but now concreted

Starting of Mahagiridama, my father is there

Some kind of a Udawadiya

Ballabedigala has seen in that range

Maussa Reservoir

Beautiful

At the final part

I was there

My father and Bappa

Finally, we came there

Looking back, it’s covered by mist

Not crowded, its free. We were there for more than 30 minutes as sitting

Flags and the old structure of Uda Maluwa

Old Bell

How it was in 2011

Without the Gold plated fence

Getting there

Pilgrimage

Holy Footprint

Not crowded

Dolos Maha Pahana

Clean area

The path we came

Misty

Amazing environment

We were only there

The team

Seetha Gagula on our return there under heavy rain

Seetha Gagula during rain

We finished our pilgrimage

Holy Peak in peak wilderness achived

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

When I wanted to do a small hike on a half day of a Holiday Nirosh suggest me a hike around in his area. It was a small mountain situated in Remuna near Anguruwathota. I left from Moratuwa and met Nirosh at Bandaragama and we proceed along the Panadura – Anguruwathota road and quickly reached to Remuna village. It is called Kumariyan Penna Gala (කුමරියන් පැන්න ගල) and there was a story behind that name.

However when I checked it in Metric Maps, it marked as “Ramuna Kanda” (රෙමුණ කන්ද) and height about 149.05m. We came to the trail head where the name board established and then after passing the Anda Dola (ආඳා දොළ) we have to go along the rocky staircase and it was not difficult as the footpath is fully clear. It took few minutes and we came to the top of the mountain. As long as in my memory this is the shortest mountain that I have climbed and the view also good. Even then height is very small we had a good view of the entire area.

රයිගම්පුර ජනප්රේවාද -රුපු ඔද තෙද බිදි පෙරමුණ, රෙමුණ කුමරුන් පැන්න ගල

ගම්පල රජ කල තුන්වන වික්ර‍මබාහු රජුගේ නැගනිය ජයසිරි දේවියයි. ඇගේ එකගෙයි සැමියන් වූයේ ප්ර්භූරාජ මහා අලකේෂ්වර, දෙව්හිමි ඈපා (වීරබාහු) හා අර්ථනායක යන සොයුරන්ය. ඇගේ පුතු වූ පස්වන බුවනෙකබාහු සිය සම පීතෘ වරුන්සේ මේ තිදෙනාවම සැලකීය.
ක්රිෙ.ව 1372 දී පස්වන භුවනෙකබාහු නමින් මේ කුමරා ගම්පළ රජවේ. එතුමා ක්රිේ.ව 1392 දක්වා ගම්පළ රජකර ඇත.

සගම සෙල්ලිපිය හා ලංකාතිකයේ ලිපිය මේ රජුගේ පාලන සමයට අයත්ය. මයුර සංදේශය මෙම රජතුමන්ට සුභ පතා රචනා කර ඇත. මයුරයේ 21, 67,69 කවින්හී මෙතුමා ගන කියවේ. එමෙන්ම අස්ගිරි තල්පතතේ යුව රජ පදවිය දැරුවේ දේව මංත්රීේ යුවරජ වීරබාහු ලෙස සඳහන් කර ඇත. මෙම යුව රජ හෙවත් ඈපා වනාහී රජුගේ සම පිතෘ වරයින්ගෙන් අයෙකු වන දෙව්හිමි ඈපාය.

ජයසිරි බිසවගේ මරණයෙන් මතු මෙම දෙව්හිමි වීරබාහු නැවත විවාහ වූ අතර ඔහුව විජය හා තුන්යස නමින් දරුවන් දෙදෙනෙකු විය. ප්ර භූරාජ මහා අලකේෂ්වරයන්ද නැවත විවාහවූ අතර ඔහුට කුමාර අලකේෂ්වර නම් පුත්ර්යෙක්ද එක් දියැණියකද විය. මෙම දියණිය විවාහ වූයේ සොළී සම්භවයක් සහිත ශෛව බක්තිකයෙක් සමගය. හෙතෙම වීර අලකේෂ්වර නමින් හැඳින්විය. හෙතෙම රයිගම හමුදාවේ සේනාධිපතීත්වය දැරීය.

ප්ර්භූරාජ මහා අලකේෂවරයන්ගේ මරණයෙන් පසු ක්රිව.ව 1386දී, 13වන අලකේෂ්වර ලෙසින් රයිගම හා කෝට්ටේ යන බල ප්රෙජද්ශවල බලයට පත්වූයේ ඔහු පුත් කුමාර අලකේෂ්වරයානන්ය.

සද්ධර්මරතනාකරයේ මේ රජු පිළිබඳව දැක්වේ.
කෙසේ නමුත් රජ පැමිණ වසරක් ගත වීමටත් මත්තෙන් වීර අලකේෂ්වර පස්දුන් කෝරළයේ සිට කැරැල්ලක් මෙහෙය වයි. මෙම කැරැල්ල මැඩලීමට කුමාර අලකේෂ්වර ගඟෙන් එතෙර සේනා මෙහෙයවයි. ජනශ්රැාති අනුව වරකාගොඩ රජමහා විහාරය පවතින ස්ථානය ආසන්නයේ මේ දෙපිරිස අතර යුද්ධය ඇරබේ. මේ යුද්ධයෙන් ජය හිමිවූයේ කුමාර අලකේෂ්වරට වූ අතර වීර අලකේෂ්වර බෙන්තර ගඟ දෙසට පසුබසියි.

කුමාර අලකේෂ්වර රජු යුද්ධයට පැමිනෙන විට සිය අගබිසව ඇතුළු රාජකීය කාන්තාවන් නවතා ආවේ රයිගම ප්රාධානතම බලකොටුව වූ රෙමුණ බලකොටුවේය. මෙහිදී ගිවිස ගත්තේ පණ්විඩ කරු රතු ධජයක් රැගෙන එන්නේ නම් කුමරු යුද්ධය ජය ලැබූ බවත්, කලු ධජයක් රැගෙන එන්නේ නම් කුමරු යුද්ධයෙන් පරාජය වී ඇති බවත්ය. සිය බිසවට පුංචි විහිලුවක් කරන්නට සිතූ කුමාර අලකේෂ්වයානන් මද දුරක් කලු ධජය ඔසවාගෙන විත් පසුව නැවත රතු ධජය ඔසවා ගෙන එන්නට උපදෙස් දුන් බව කියැවේ. තවත් මතයකට අනුව පණිවිඩ කරු ජය පැන් බී රැගෙන විත් තිබුනේ කලු දජයක් බවය. තවත් මතයක් අනුව පණිවිඩකරුව අතරමගදී මරා දමා වෙනත් විර අලකේෂ්වරගේ සගයෙක් කලු ධජය රැගෙන විත් ඇත.

මේ කොයිහැටි වේවා කලු දජය ඔයවාගෙන එන පයින්ඩ කරු දුටු බිසවුන් වහන්සේ ඇතුළු රාජකීය කාන්තාවෝ සොලී සම්භවයක් ඇති වීර අලකේෂ්වරයානන්ට හසුවීමට වඩා මරණය යහපති යැයි සිතා රෙමුණ බලකොටුවේ මහා පර්වත මස්ථකයෙන් පැන සිය දිවි නසා ගත්තේලු.කුමාර අලකේෂ්වර බලකොටුවට පැමිණෙන විට සිදුවූ විනාසය දැකකම්පිතව තමන්ද එම මහා පර්වත මස්තකයෙන් පැන සියදිවි හානි කර ගත්තේලු. එදවස පටන් කුමාර අලකේෂ්වර හෙවත් කුමරුන් පැන්න ගල ඒ නමින් හදුන්වති.

රෙමුණ කුමරුන් පැන්න ගල පර්වතය පවතිනුයේ රයිගම් කෝරළයේ මුංවත්ත බාගේ පත්තුවේය. වත්මන් පාලන බෙදීම් අනුව මදුරාවල ප්රා ෙද්ශීය ලේකම් බල පෙදෙසට අයත්ය. හොරණ කලුතර මාර්ගයේ යාල හංදියට මෙහායින් රෙමුණ කුමරුන් පැන්න පර්වත රාජයා විරාජමානව ඇත.

රෙමුණ යන්නෙහි අරුත පෙරමුණ යන්නෙන් බිදී ආවක් බව කියවේ. රෙමුණ ශේෂ කෙන්ද ඇසුරේ රයිගම් කෝරළයේ දුර්ගමය බලකොටු තැනීය. මෙහි පිහිටීම අනුව සතුරු ආක්රණමණයකදී හොඳින් හාස්පස පෙනේ. ජල දුර්ග මඩ දුර්ග ඇති කිරීමට පහසුය. රෙමුණ බලකොටුවට සහය පිණිස රයිගම සේනාවේ ඇත් පංති නැවතූ ගාලක් පැවති බව කියවේ. අදටත් ඒ පෙදෙස හදුන්වන්නේ ඒ නමිනි. රෙමුණ වැවෙන් නැගෙන දිවර ගෙන අස්වැද්දූ කුඹුරු යායෙන් මෙමබලකොටුවට සේවා සැපයූවන් නඩත්තු කරන්නට ඇත.

එමෙන්ම රෙමුණ බලකොටුව වනාහී රයිගම් රාජධාණි යුගයටත් එහා යන්නාවූ ශේෂ කන්දක් මුල්කර ගත් සුප්රමසිද්ධ දුරගමය බලකොටුවකි. මහා විජයබාහු රජ වත්මන් පැල්මඩුල්ල අසල චුන්ණසාලයේ සිට සේනා මෙහෙයවමින් බලංගොඩ, රත්නපුරය ජය ගනිමින් කලු ගග පහළට පැමිනෙන්නට විය. ඔවුට බාදාවක් ලෙසින් පැවතියේ ලෝකේෂ්වර නම් රුහුණේ අධිපතියාගේ සේනා සිටි හිරණ්යමමළයේ රෙමුණ බලකොටුවය. මහා විජයබාහු රජ රෙමුණ බලකොටව ජය ලබා මළය රටට හා මායා රටට අධිපතිවූ බව කියවේ. මෙම හිරණ්යජ මළයේ රෙමුණ බලකොටුව පිළිබඳව මහා වංශයේ 55-62 ගාථාවෙන් විස්තර වේ.

පසුකාලයේදී විජයබාහු රජ පරසතුරන්ට විරුද්ධව සේනා යැවූ එක් මර්ගයක් සංධිස්ථානයක හිරණ්යවමළයේ රෙමුණ බලකොටුව පිහිටීයත එවකට රුහුණේ සිට රජරට දක්වාවූ මහා මාර්ගයක් මේ රෙමුණ බලකොටුවට ඔබ්බෙන් විය. මහා පරාකුමබාහු රජුගේ යුධ විස්තරයේද රෙමුණු හා හිරණ්යෙමළය සම්බන්ධ බව ඇතැමුන්ගේ මතයයි.

කෙසේ නමුත් කුමරුන් රෙමුණ බලකොටු පර්වතයෙන් පැන සිය පණ හානි කරගත් පසු වීර අලකේෂ්වර පැමිණ පහසුවෙන්ම 14වන අලකේෂ්වර ලෙසින් රයිගම රජවිය. වර්තමානයේද මෙම පර්වතය මස්තකයේ දිය පහසුව සඳහා යොදාගත් ශෛලමය පොකුණ පවතී. පර්වතය පාමුල වෙල්යායේ ඇතැම්විට පර්වතය වටාවූ දිය අගල පවතින්නට ඇතැයි සැලකේ.

GPS Location – 6.671399, 80.064092

Mountain is marked on Metric Map

Google Terrain View of it

Satellite view with the Anda Dola

Mountain Range

Destination

Name Board

The Mountain Range

Path to follow

Forest patch

Nice area for a Staircase

Footpath

Reaching to the top

Nature creations

Nature

Here is the open sky

Some ruins

Surrounding view

Small obstacles

Bit dried

Rocky Plain with Sel-lipi

Paddy fields

Nearby School

More views

Remuna area

More targets far away

Top of the Mountain

Rocky Plain

Surrounding

Height is small but view is larger

Towards the rest of the district

Bo leave

Nirosh took the lead of the hike

More views

Something started to do

Might be started and stopped

Walking around the mountain

Good for camping also

Remains of rain water

Footpath

Anda Dola

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

This journey is one of my most awaited journey to the Eastern province. We initially planned this since we had three days of a holiday. We left from Colombo in the mid night of the previous day and was able to reach Panama arond 8am. We took a continuous ride with only few stopping.

However this is what we saw on our first day. These places are historically important places hence we walked as much as to see the surrounding. I have seen many no of sun setting over the ocean but this is the first time that I have seen sun rising at the beach. We went to some other places and spent the night at Friend home.

These places are currently under the Archaeology dept and they are protecting this histort as there are many important evidences of out past. All the people in this area is highly respecting to all of these places and there are many people are visiting too.

Okanda Devalaya – ඔකඳ දේවාලය

Okanda is a small hamlet on the eastern coast of Sri Lanka at the official entrance to the Kumana National Park. Just before the ticketing office of Kumana a small lane toward the sea will take you the Okanda Devalaya on a rocky outcrop on the beach.

For the devotees traveling on the annual Kataragama Pada Yathra, Okanda is the last gathering point before entering the unforgiving jungle of Kumana and then Yala  where they would continue their weeks long walk towards the Katragagama Devalaya. The devotees would worship the Murugan ( form of  Kataragama Deity for Hindus) Kovil at Okanda and obtain blessings of the Murugan for a safe journey through the jungles.

At the top of the rock is a small devalaya dedicated to Valli Amma, the concubine  of Murugan ( Skanda). At the bottom of the rock lies a large devalaya dedicated to Murugan (deity Kataragama). A flight of rock cut steps from this devalaya leads to the top of the rock.

The caves at Kottadamuhela, near by, were a gift to the Sangha of the four quarters of the world, past, present and yet to come by the descendants of an independent dynasty of Kshatriya who reigned over southeast Ceylon with its seat in Kataragama. The emblem of the fish, found in the caves in this region, is the insignia of these rulers.

This entire region, as attested to by ancient cave inscriptions (out of which 20 has been identified at Kottadamuhela), has been used for similar purposes to those of this initiative since before the time of Christ.

According to the Historian Ven. Medhadana Thero, he has observed ruins of the stupa at the top of the rock during a visit in 1978 but today only some traces of it is found. Ancient bricks are scattered at the bottom of the rock.

Also according to the thero, this devalaya was owned by Buddhists till 1970 when the tamils overrode the Sinhalese in the area. With the emergence of LTTE terrorists since 80s this area was systematically cleansed of Sinhalese. Who ever who were not hacked to death left area other than few farmer families in Panama, the only existing ancient Sinhalese village today, who survived with the help of the forces.

The Name “Okanda Devalaya” which appeared on a board till 2002-04-27 has been replaced with “Murugan Kovil” since then according the Thero. But even today this Okanda Devalaya (Murugan Kovil) is a place of worship for almost all those who come to visit Kumana irrespective of the race and religion.

In 2009, the LTTE Terrorists were defeated after a bitter war which raged for 30 years. The Okanda Devalaya and all the surrounding area is freely accessible since then.

Primary Sources
* The Sinhala Buddhist Heritage in the East and the North of Shri Lanka by Ven. Ellawala Medhananda Thero
* livingheritage.org

On the way to Panama

Some places to rest

Beach at the dawn

Sun rising

The waves

Nature

Morning view

Rising sands

Nice Environment

Our medium of Transportation

New constructions

Located in a beautiful place

Okanda Dewalaya

Kudumbigala Monastery – කුඩුම්බිගල වන සෙණසුන

Kudumbigala Monastery lies eleven miles from Panama and seventeen miles away from the Kumana Village.

Kudumbigala monastic complex was built in 246 BC, during the time of King Devanampiyatissa. It was first established as a refuge for the Buddhist monks who wanted to get away from the busy Cities. Archaeologists had recovered over 200 rock caves belonging to this forgotten monastery.

The inscriptions in Brahmi script and other evidence in the recently discovered cave, Maha Sudharshana Lena, shows that Kudumbigala was established as an Aranya Senansanaya in the pre-Christian era. A stone inscription has it that the Maha Sudharshana Lena was built and gifted to the Arahats by the Giant Warrior Nandimitra, one of King Dutugemunu’s “Dasa Maha Yodayas”, the ten giant warriors.

In 1994, terrorists belonging to the LTTE hacked to death 17 innocent civilians in Panama. Kudumbigala had to be abandoned immediately as the Government failed to protect the place. Ethnic cleansing, under the cover of the most effective propaganda machine in the world today, has swallowed one third of the Sri Lankan land and 74% of the Sinhalese Buddhists do not even seem to know that. 5% of the Christian Sinhalese do not even seem to care.

Tar thrown by the LTTE on the Kudumbigala Buddha Statue as the last warning to the priests to vacate the temple

Today, there is no human habitation around this historic Aranya. Kudumbigala stands, towering in silent splendour, a solitary landmark and witness to the untold stories that get written into landscapes, buried, unearthed and erased yet once again. That is the sad tale of the Sinhalese civilization, which unfortunately do not deserve that fate.

The importance of the Kudumbigala monastery cannot be expressed in words. The Only Cylindrical Dagaba to survive in Sri Lanka today, is in this monastery.

LTTE terrorists have thrown tar on the head of the Buddha statue. That was the last warning given to the monks vacate the place.

Source : www.nexcorpsl.com/sinhala/N_Kudumbigala.htm

Name board of the Kudumbigala Monastery

The Main Viharaya

Its a rocky area

Natural caves

Len Viharaya

Archaeology Notice

Nice staircase

Tin-Tin

History

Remains of the past

Under protection

Natural footpath developed

Tiny world

Another major ruins of the past

Surrounding Rock

More ancient things at the top

The temple

Adjusted to the ocean and the wind

Magul Maha Viharaya – මගුල් මහා විහාරය

The history of Magul Maha Vihara possibly dates back to the period of King Kavantissa who ruled the Kingdom of Ruhuna in ancient Sri Lanka. There are evidence that suggests that the king has built this temple in the 2nd Century BC on the exact location where he married the princesses Viharamahadevi, the daughter of king Kelani Tissa. Other sources claim that King Dhatusena (463-479 AD) built this temple while many other monarchs renovated it through the centuries later. There is a stone inscription at the site of this temple that dates back to the 14th century which supports the latter view.

According to legend Viharamaha Devi, the daughter of King Kelanitissa volunteered to sacrifice herself to the sea to appease the gods who were enraged at the King for punishing an innocent monk. The princess was safely carried over the ocean waves, reaching ashore at a place near the Muhudu Maha Viharaya in Pottuvil, where the encounter between king Kavantissa and the princess took place which later led to their marriage. The legend also tells that the marriage ceremony was conducted at the premises of Magul Maha Viharaya in Lahugala, where the King had later built the temple to celebrate the auspicious event. The foundations of the Magul Maduwa where the wedding ceremony took place can still be seen at the temple premises. Magul is a word in native Sinhala language which gives the meaning wedding or auspicious.

Magul Maha Vihara had been renovated by several monarchs after its establishment. A 14th century stone inscription, located within the temple premises, reveals about a queen who also had the name Viharamaha Devi, wife of King Buvenekabahu IV of Gampola and Parakramabahu V of Gampola, who renovated and donated many acres of land to this temple. Magul Maha Viharaya is inscribed in this stone inscription as Ruhunu Maha Viharaya. Some other sources reveals that king Dappula I, constructed this temple after listening to the preachings of Buddhist monks. It is speculated that around 12,000 monks inhabited the complex at some stage in history, which is evident to the largeness of the ancient temple.

Magul Maha Vihara Ruins

Middle of it

Name Board

Another ancient stupa

Ruins of the history

Protected under Archaeology dept

Surrounding

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

Kalpitiya is located in Puttalam district, North Western province of Sri Lanka. It is known for its natural environment. It consists of 14 islands. It has a total area of 16.73 km2. The people of Kalpitiya are mostly fishermen. It is now developing as a tourist destination.

Records going far back reveal that the peninsula was associated with maritime trade and smuggling escapades since ancient times. It was first colonised by the Portuguese in early 17th Century. The arrival of the Dutch eventually resulted in the ousting of the Portuguese from here and elsewhere in the island. Historical records show that during the Dutch period of the island’s colonial history, the northern end of the peninsula was used as a strategic base for a military garrison and naval outpost to monopolise trade supplies to the mainland. A well preserved Dutch-era fort (incorporating an earlier Portuguese-era church) occupied by the Sri Lanka Navy, and a Dutch church remain today. Nearby at Talawila to the south, a vibrant annual festival keeps alive its Portuguese heritage, at the ancient St Anne’s church festival, when thousands of Catholic devotees descend upon the tiny village to celebrate St Anne’s Day on July 26.

It is now developing as a tourist destination. It is a marine sanctuary with a diversity of habitats ranging from bar reefs, flat coastal plains, saltpans, mangroves swamps, salt marshes and vast sand dune beaches. It provides nursing grounds for many species of fish and crustaceans. The coastal waters are also home to spinner, bottlenose and Indo-Pacific humpback dolphins, whales, sea turtles, and the elusive dugong. The Sri Lankan government has now formulated a master plan for the development of tourism industry here.

Alankuda is a stretch of beach in Kalpitiya that is home to a number of beach hotels. The beach is a starting point for off-shore whale and dolphin watching in Kalpitiya and offers various water related activities. Hotels and resorts here include Bar Reef Resort, Palagama Beach, Khomba House, Udekki and Dolphin Beach Resort.

Welcomed us

Dry Fish

Bulks

Preparing them

For a beautiful morning

Fight with their lives

Daily routine

Surrounding

Limitless beauty

Towards Ocean

More views

Boat ride to Uchchamuni Church (8.362885, 79.781896)

Uchchamui church located near to the Uchchamuni Point, it is very difficult to go to this church from land side due to the sands. 4WD vehicles can go there but we took a boat to cover these places by water since we cannot use our bikes and can’t walk for long distance under this hot weather. (GPS – 8.362885, 79.781896)

Reaching to it

It is so beautiful

Its like a foreign church

View of it

Walking to the Uchchamuni Point

Star fish

Innocent Beauty

Another one

It is walking

More to see

Beauty

Lives

Uchchamuni Point

Fishes

Some venomous

Kadolana

Heading to the other church

Still beautiful

Boat ride

More to under the shades

Lovely environment

Heading to the other destination

Reached there

Holy cross church

After visiting Uchchamuni Church we headed to our 2nd destination via the same boat ride. it is Holy cross church located near Kirimundalam . It is also a nice church and clean. Masses are also conducting over there too.

GPS – 8.300335, 79.757262

Amen !

Full view of the church

Nature

Flowers

Back again to the water

Riding again

More to go

Getting closer

After that we reached to our 3rd destination of the day. It is also a church, Motuwarama Dutch Church located near the lagoon. It is like a destroyed church but there is a special construction method used for that church. It is also a well condition church but build with some limestone type materials. That is also a very beautiful attraction and we were lucky to see three uncommon churches in this area. GPS – 8.283593, 79.753852

Here is it

Here is the Motuwarama church

View from the church

Front view

Inside of it

Another part

Beach

Reached to Kalpitya beach

At the end of the day we came to Kalpitiya beach to spend the rest of the time of the day. We were much enjoyed with Kite Surfing but none of us willing to have that experience due to the cost. However we walked here and there to see the environment and the beauty of Kite Surfing.

In Kalpitiya there are two distinct kite seasons – summer season which runs May to October and winter season from mid-December to mid-March. Both summer and winter are warm, dry and windy, but the wind direction changes making every spot a new adventure! Most of our kite trips run year round, with a select few that are season dependant.

The Indian Ocean is ideal for kitesurfing, and the best thing is that its right in front of the camp! The small islets, reefs and sandbanks along the north of the peninsula present the perfect opportunity for downwinders and other kite trips. We organise several kite trips for you to choose from, ranging from beginner level to advanced, and you can kite at a different location each day of the week!

Kite Surfing

Enjoying

Evening view

Donkey again

It a special place

Indian Ocean

Zoomed view

Kalpitiya Beach

More views

Milky sea

Preparing

Life with fish

Another set of tourists

Kite Surfing

Surfing

Wind Mills

Beauty

Coconuts

Good Bye guys

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

We went to these places on a day where we wanted to hike a small mountain in Kurunegala district and we visited these places as they are much attractive and beautiful places around this area. Specially I wanted to go to Rambadagalla to see the giant Buddha statue and I never heard about that beautiful Mahamewna Monastery. However we were able to visit these places and do our hike and return back to Colombo in the night.

මහමෙව්නාව භාවනා අසපු මූලස්ථානය – පොල්ගහවෙල

මහමෙව්නාව භාවනා අසපු සංචිතයේ ආරම්භක භාවනා මධ්‍යස්ථානය සේ ම වත්මන් මූලස්ථානය ලෙසට ද ක්‍රියාත්මක වනුයේ පොල්ගහවෙල වඩුවාවේ පිහිටි, මහමෙව්නාව භාවනා අසපුව යි. සුන්දර කුඩා කඳු ගැටයක් ආශ්‍රිතව පිහිටා තිබෙන මෙම අසපුව, දහම් පිපාසිත සුවහසක් මිනිසුන් ගේ දහම් පිපාසාව සංසිඳවා ගැනීම පිණිස අමා දම් පිරි සොඳුරු විලක් වැනි ය.

පූජ්‍යපාද කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ විසින් 1999 අගෝස්තු මස 14 වැනි දින ආරම්භ කරන ලද මෙම මහමෙව්නාව භාවනා අසපුවෙහි විරාජමානව වැඩ සිටින සිරි ගෞතම දම්සක් මහා සෑය ත්, සිරි ගෞතම බෝධි මණ්ඩපය ත් සිරි ගෞතම සම්බුද්ධරාජ මාළිගාවත් දෙව් මිනිසුන්හට මහත් ශ්‍රද්ධා භක්තිය ජනිත කරවන අතර වත්මන් බුදු සසුනට මහත් අලෝකයක් සපය යි.

මෙම සිරි ගෞතම දම්සක් මහාසෑය ඉදිකිරීම සඳහා සම්පූර්ණ මූල්‍යමය දායකත්වය සැපයුවේ පින්වත් හොරණ ඩී. කේ. සුභසිංහ මැතිතුමා විසිනි. සුරංජිත් මෝටර්ස් අධිපති රංජිත් කරුණාරත්න මැතිතුමා විසින් සිරි ගෞතම බෝධි මණ්ඩපය ඉදිකිරීම සඳහා සම්පූර්ණ මූල්‍යමය දායකත්වය සපයන ලදී. පින්වත් ස්වාමීන් වහන්සේලා 150 නමකට පමණ සුවසේ වැඩ සිටිය හැකි කුටි පහසුකම් ද අනෙකුත් සියලු විහාරාංගයන්ගෙන්ද මෙම පුණ්‍ය භූමිය සමන්විතය.

සිරි ගෞතම සම්බුද්ධ රාජ මාලිගාව සහිත ප්‍රදේශය ජනාකීර්ණ වුවත් පින්වත් ස්වාමීන් වහන්සේලා වැඩවසන කුටි පිහිටා තිබෙන්නේ නිහඬ නිසසල වනගත පරිසරයක් තුලය. එමෙන්ම දිනපතා බොහෝ සැදැහැවතුන් පිරිසක් සංඝයා උදෙසා දන්පැන් පිදීමෙන් හා සිරි ගෞතම සම්බුද්ධ රාජ මාලිගාව වන්දනා කිරීමෙන් අපමණ පින් රැස් කරගනිති.

පසුගිය දශක එකහමාරක පමණ කාලය තුළ ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ නිර්මල ධර්මය ලොව පුරා පැතිරවීම පිණිස කටයුතු කළ ආයතන අතර ප්‍රධානත්වය හිමි වන්නේ මෙම උතුම් පුණ්‍ය භූමියටයි.

Mahamevnawa Buddhist Monastery
Waduwawa, YatigalOluwa.
Polgahawela,
Sri Lanka

Phone: +94 37 22 44 602
Mobile: +94 76 8255 702
Email: info@mahamevnawa.lk
Web: www.mahamevnawa.lk

Entrance

It is beautiful

Designs

Designs

Front View

Buddha Statue

Flowers

Flowers

Animals

Another Statue

Thetemple

Lion

Cow

Elephant

Designs

Birds

Side view

Surrounding

Nature

Sri Maha Bodiya

Views

Inside

Nice construction

කුරුණෑගල රිදීගම රිදී විහාරය

කුරුණෑගල රිදීගම ඓතිහාසික රිදී විහාරය මහ රහතන් වහන්සේලා වැඩ සිටි වන්දනීය පූජනීය පුණ්‍ය භූමියකි. උන්වහන්සේලා වැඩ සිටි ලෙන්වල බ්‍රාහ්මී අකුරෙන් ලියන ලද ලිපි රැසක් රිදී විහාර කන්දේ පිහිටි ලෙන්වලින් හමුවේ. රිදී විහාරය අනුරාධපුර යුගයේ සිට ලාංකේය ඉතිහාසයට එක්වන පුදබිමකි. පොළොන්නරුව යුගයේදී ද ප්‍රකටව තිබූ පුණ්‍ය භූමියකි.

කුරුණෑගල කැප්පිටිගල මාර්ගයේ සැතපුම් පහළොවක පමණ දුර ගෙවා රිදීගමට ළගා විය හැකි ය. එතැන් සිට රිදී විහාර පුදබිමට යා හැකි මාර්ග දෙකක් වේ. ඒ පෞරාණික පිය ගැට පෙළ මග ඔස්සේ ය. නැතහොත් නව මාර්ගය ඔස්සේ ය.

රිදී විහාර භූමියෙහි පිහිටි ප්‍රධාන විහාරය වන මහා විහාරය හෙවත් පාත විහාරය උස ශෛලමය ලෙනක්තුළ පිහිටා ඇත. එම විහාරය තුළ සම්බුද්ධ ප්‍රතිමා නිර්මාණය කර තිබේ. ඒ අතර රනින් නිමවා වීදුරු අල්මාරියක් තුළ තැම්පත් කර තිබෙන සම්බුද්ධ ප්‍රතිමා වහන්සේ දුටුගැමුණු රජු දවස එතුමා දඹදිවෙන් කරවා අනුරපුරයට වැඩමවා එහි සිට පෙරහරකින් ද, අනතුරුව ඉන්ද්‍රගුප්ත රහතන්වහන්සේගේ අධිෂ්ඨාන බලයෙන් ද එම ස්ථානයට වැඩම කරවා ඇති බව කියැවේ.

දහ අට රියන් දිග සැතපෙන ඉරියව්වෙන් නෙළා ඇති බුද්ධ ප්‍රතිමා වහන්සේ ද වේ. එම ප්‍රතිමා වහන්සේ පාමුල තවත් ප්‍රතිමා වහන්සේ කීප නමක් නිර්මාණය කර තිබෙන අතර ධර්ම භාණ්ඩාගාරික ආනන්ද හාමුදුරුවන්ගේ සහ මෛත්‍රිය බෝධි සත්වයන් වහන්සේගේ ප්‍රතිමා ද නිර්මාණය කර තිබේ. දේව ප්‍රතිමා වහන්සේ ද ඒ අතර වේ. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ හිටි ප්‍රතිමා වහන්සේ පස්නමක් පමණ එක පෙළට නිර්මාණය කර තිබේ. මෙහි ශෛලමය වහළයේ මාර යුද්ධය, මල්කම් ආදිය සිතුවම් කර ඇත.

සැතපෙන පිළිම වහන්සේ අබියස මල් ආසනයෙහි උඩ පිඟන් ගඩොල්කැට ඔබ්බවා තිබෙන අතර ඉන් සමහර ගඩොල්වල විවිධ චිත්‍ර ද වේ. එය ඕලන්ද ආණ්ඩුකාරවරයාගෙන් ලද තෑග්ගක් බව කියැවේ.

ලක්දිව වෙහෙර විහාරවල ඇති උළුවහු අතර ඇත් දතින් අලංකාර කළ උළුවහු හමුවන්නේ ඉතා කලාතුරකිනි. ඒ අතර රිදී විහාරයෙහි ඇත් දත් කැටයමින් යුත් උළුවස්සට හිමිවන්නේ අද්විතීය ස්ථානයකි.

මහා විහාරයට උඩු අතින් ඇති උඩ විහාරයට පිවිසීමට ඇත්තේ පියගැට පෙළකි. එහි සම්බුද්ධ ප්‍රතිමා වහන්සේ මෙන් ම බිතු සිතුවම් ද වේ. මෙහි ප්‍රධාන පිළිම වහන්සේ දොළොස් රියන් හිඳි පිළිම වහන්සේ ය. එම පිළිම වහන්සේට පිටුපසින් මකර තොරණක් නිර්මාණය කර ඇත. කලා විචාරකයන්ගේ අදහස නම් මෙය මෙරට ප්‍රකටම මකර තොරණ යන්න ය. විහාරය තුළ ඇති බිතු සිතුවම් අතර සත් සතිය, සූවිසි විවරණ, සොළොස්මස්ථාන ආදි සිතුවම් රැසක් වේ.

රිදී විහාරයේ සිතුවම් නිර්මාණයෙහි ගෞරවය සිත්තර පරම්පරා කීපයකට හිමිවන අතර මුල්ම සිතුවම් ඇඳීමේ ගෞරවය දෙවරගම්පළ සිල්වත් තැන නමැති සිතුවම් ශිල්පියාටත්, අනතුරුව එම කාරිය පැවරී තිබූ නිලගම පරම්පරාවේ සිතුවම් ශිල්පීන්ටත් හිමි වේ.

සෑ රදුන් වහන්සේලා දෙනමක් රිදී විහාරයෙහි වැඩ හිඳින අතර විහාරයට පිටුපසින් එක් දාගැබක් ද, සැරසුම්ගල කඳු මුදුනෙහි අනෙක් දාගැබ ද පිහිටා ඇත. දොළු කන්ද, රිටිගල කන්ද, ඇටිපොළකන්ද වැනි කඳු කීපයකින් රිදී විහාර කන්ද වට වී ඇත.

වට වන්දනාවේ යෙදෙන හෙළ ගැමියා රිදී විහාරය වන්දනා කිරීමට නිරතුරුව පෙළඹේ. කුරුණෑගල දිසාවෙහි රිදී විහාරය පිහිටා තිබෙන අතර රිදී විහාරයට මෙන්ම රිදීගමටත් රිදී සම්බන්ධ වනුයේ දුටුගැමුණු මහ රජු දවස සිට යැයි රසවත් කතාන්දරයක් ද වේ. රිදී විහාරය භූමියෙහි පිහිටි ගොඩනැගිලි අතරින් අනෙක් සියල්ලට වඩා වෙනස් ගොඩනැගිල්ලක් වේ. එය හැඳින්වෙන්නේ වරකා වැළඳූ විහාරය නමිනි.

රිදී විහාරය වඩා වර්ධනයට යොමුව ඇත්තේ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු දවස ය. කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජතුමා රිදී විහාරය ප්‍රතිසංස්කරණය කරවූ ආකාරය පිළිබඳ දීර්ඝ විස්තරයක් මහාවංශයෙහි දැක්වේ. රිදී විහාරයෙහි වැඩ වසන මහ සඟ පරපුර රාජසිංහ රජු දවස සිට පැවත එයි. එහි මූලිකත්වය ගෙන ක්‍රියාකරනු ලබන්නේ තිබ්බටුවාවේ මහ සඟ පරපුර විසිනි. එම රිදී විහාරයේ නායක පදවිය වත්මන්හි හොබවනු ලබන්නේ මහා විහාරවංශික ස්‍යාමෝපාලි මහා නිකායේ මල්වතු මහා විහාර පාර්ශ්වයේ මහානායක තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ සුමංගලාභිධාන මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේ විසිනි.

තිබ්බටුවාවේ මහ සඟ පරපුරෙහි ආරම්භය වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ සරණංකර මාහිමියන් දවස සිදු වූවකි. උන්වහන්සේගේ ප්‍රධාන ශිෂ්‍යරත්නය වූ තිබ්බටුවාවේ ශි‍්‍ර සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්ඛිත නායක මහා ස්වාමීන්ද්‍රයන් වහන්සේ රිදී විහාරයෙහි පළමුනායක පදවිය මෙන්ම මල්වතු මහා විහාර පාර්ශ්වයෙහි පළමුවන මහානායක පදවිය ද හෙබවූහ. ශාසනික හා ශාස්ත්‍රීය වශයෙන් ද උන්වහන්සේගෙන් මහඟු මෙහෙවරක් සිදුවුණි. රිදී විහාරයෙහි නායක පදවිය දැරූ තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්ඛිත මහා නායක මා හිමිපාණන් වහන්සේ, තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සුමංගල මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේ සහ පුරිජ්ජල ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ සරණංකර මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේ ද මල්වතු මහා විහාර පාර්ශ්වයෙහි මහානායක පදවිය දැරූ අතිසම්භාවනීය සංඝපීතෘන් වහන්සේලා වන අතර වත්මන් රිදී විහාර නායක පදවිය හොබවන තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ සුමංගල මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේ මල්වතු මහා විහාර පාර්ශ්වයේ වත්මන් මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේ වෙති.

දෙස් විදෙස්හි සැදැහැවතුන් සඳහා සියලු පහසුකම් සහිතව නොමිලයේ විශ්‍රාම ශාලා පහසුකම් ද රිදී විහාරය මගින් සපයා ඇත.

Entrance

Entrance

Nature

Walking

Things to see

Folks

More to see

More to see

Buddha Statue

See the design

Cave

Remaining

Inside Statues

More

Designs

Makara Thorana

Closer view

Cave

Kataram

Protection from rain water

Cave temple

Ancient

Notice

Environment

Clear view

More

Entrance

Statue

Closer view

Its beautiful

Caves

Caves

Caves

Final Capture

රම්බඩගල්ල – මොණරාගල අසම සම සමාධි පිළිම වහන්සේ

ඇෆ්ගනිස්ථානයේ බාමියන් බුද්ධ ප්‍රතිමා වහන්සේ තලෙයිබාන් කුරිරු හස්තයට හසුවී විනාශ වීම දියතම කම්පා කළ මහා ඛේදවාචකයකි. එය බෞද්ධ දේශයේ ලාංකික සංවේදී මිනිසාගේ හදවත පසාරු කළ හී පහරක් සේ වූ අතර දැවැන්ත කඳු ගහණයක් මධ්‍යයේ වූ රම්බඩගල්ලටත් එය දැනෙන්නට විය. ඒ නිසාම රම්බඩගල්ල මොණරාගල විහාරස්ථානය වෙත මිනිස්සු සමූහයක් එකතු වූහ. ඒ අතර සිටි කොලු ගැටයකු මහ හයියෙන් කෑ ගසා පැවැසුවේ ‘ලොකු හාමුදුරුවනේ අපිත් මුස්ලිම් පල්ලි කඩල දාමු’ කියා ය. මේ පුංචි දරුවා තම ආවේගය එලෙස පිට කළේ අත්දැකීමෙන් මුහුකුරා නොගි කුඩා සිත ද කම්පනයට පත්ව තිබූ බැවිනි.

එවිට විහාරාධිපති එගොඩමුල්ලේ අමරමෝලි නා හිමියන්ගේ පිළිතුර වූයේ ‘ඉතිහාසයේ දී අපට කොතෙකුත් ගැහුවත් අප ආපසු හැරී නො ගහපු ජාතියක්’ බවයි. ‘ ඒ නිසා පල්ලි කඩන එක නොවෙයි අපි කරන්න ඕනෑ විනාශ වූ පිළිම වෙනුවට තවත් පිළිමයක් හෝ දහයක් හෝ හදන එකයි. පුළුවන්නම් කළු ගලෙන්ම පිළිමයක් හදමු’ කියා ය.

මේ උණුසුමෙහිම 2001 වෙසක් පෝය යෙදී තිබුණේ මැයි 5 වැනි දිනය. 3 වැනි දා කුඩා දරුවෝ විහාරස්ථානයේ දී සිල් සමාදන් වූහ. එදා දරුවන් සහ දෙමාපියන් එකතු වී මුදලක් එකතු කර විහාරාධිපතින් වහන්සේට පරිත්‍යාග කළේ ගල් පිළිමයක් සෑදීමේ කර්මාන්තයන්ට දිරිදීමක් වශයෙනි. මේ සිල්ලර කාසි සියල්ල ගණන් කළ විට එතන රුපියල් 1358 ක් එකතු වී තිබුණි. අද වන විට හයකෝටි පනස් ලක්‍ෂයක් පමණ වැය වී ඇති මෙම දැවැන්ත කාර්යය වෙනුවෙන් එකතු වූ මුල්ම පරිත්‍යාගය වූයේ පිවිතුරු කුඩා දරුවන්ගේ සිගිති දෑතින් මුදාහල ඒ රුපියල් 1358 ක බරපැණ ය.

ගල් පිළිමයක් සෑදීමට වැයවන මුදල කොතරම් දැයි නොදනිතත්, පිළිමයක් කෙසේ හෝ සෑදිය යුතුමයැයි ස්ථිරවම අමරමෝලී නා හිමි සිතේ පැළපදියම් වුනේ මෙම සිදුවීමත් සමඟය. දැන් ඉතින් කල්මරන්නට අවශ්‍ය නොවේ. අවශ්‍යය වන්නේ ප්‍රතිභාපූර්ණ ගල්වඩු ශිල්පියෙකි. ඇත්තෙන්ම එය නම් කෝටි ගණනක් මුදල් සොයනවාටත් වඩා අපහසු කාර්යයකි. ලංකාවේ මෙන්ම මෙතෙක් ලෝකයේ ඉදිවන අසමසම ශෛලමය බුද්ධප්‍රතිමාව සෑදීම අමරමෝලි හිමියන්ගේ අදහස විය. ඒ නිසාම එය නිර්මාණශිල්පියකුට අභියෝගයකි. එසේම ලක්බිමේ දී වසර අටසිය පනස් ගණනකට මෙපිට මෙවන් අසීරු කාර්යයක අද්දැකීම් නොමැති නිසා ගලෙන් වැඩක් කළ හැකි විශිෂ්ට ගණයේ ශිල්පියකු සොයා ගැනීම ද ලෙහෙසි පහසු කාර්යයක් නොවීය.

මෙතරම් මහත් වූ අභිගයක් හමුවේ සෙල් පිළිමය නෙලීමට ශිල්පියකු ද මෙම කාර්යයට දැවැන්ත මුදල් කන්දරාවකුත් නොමැතිව එහෙත් මොණරාගල මහ කන්දමෙන් නොසැලී නැගී සිටින දැවැන්ත චිත්ත ශක්තිය පමණක් රැගෙන අමරමෝලි නා හිමියෝ අවදියෙන් පසු වූහ.

කෙතෙකුත් ආරංචි පැමිණිය ද ඒ ඔස්සේ සතර දිග්බාගයේ ඇවිද ගිය ද ඉතිහාසයේ විකුම් පෑ අපගේ ගල්වඩු මුතුන් මිත්තන්ගේ පරපුරේ මුනුපුරෙකු මේ බිමේ දී සොයා ගැනීමට නොහැකිවීම ඇත්තෙන්ම අභාග්‍යයකි. මේ අතර හෝඩුවාවක් ලැබුණේ නුවරඑළිය රම්බොඩ ප්‍රදේශයේ කෝවිලක ගලින් නෙලූ මනා අංගලක්‍ෂණ සහිත හනුමාන් පිළිමයක් පිළිබඳව ය.

අමරමෝලි නා හිමි තවත් කීප දෙනකු සමඟ පිළිමය බලන්නට ගිය ගමනේ දී දේවනායගම් ඊශ්වරන් මහතා අප හිමියන්ට කෝවිලේ දී අහම්බයෙන් මුණ ගැසෙන්නේ දෛවය දායාද කළ තිළිණයක් පරිද්දෙනි. හනුමාන් පිළිමය කළ ශිල්පියා ගැන දැන ගන්නේ ඊශ්වරන් මහතාගෙනි. මෙම මූර්ති ශිල්පියා ලංකාවේ කෙනකු නොවේ. ඔහු මදුරාසියේ මුත්තයියා ස්ථපතිය. ඔහු සොයා දැන් මදුරාසියට යා යුතු ය. අමරමෝලි හිමියන්ට මදුරාසියට යාමට වීසා ගුවන් ගමන් ටිකට්පත ද සකසා දෙන්නේ ඊශ්වරන් මහතා ය. මදුරාසි හමුවට ඊශ්වරන් මහතාද එක් වෙයි. ඒ වන විට ස්ථපති මහතාගේ වයස අවු. 64ක් පමණ වෙයි. ඔහු ඇමරිකාව, එංගලන්තය, මැලේසියාව, බැංකොක් ආදි රටවල මූර්ති ශිල්පියකු වශයෙන් තම ප්‍රතිභාව ප්‍රකට කළ ඉන්දියාවේ ‘පද්ම ශ්‍රී’ හා ‘ශිල්ප කලාමනී’ ගෞරව නාමයන්ගෙන් ද උපහාර ලැබූ පාරම්පරික මූර්ති ශිල්පියෙකි.

මෙතුමා යටතේ හත් අට සියයක් පමණ නිර්මාණ ශිල්පීහු සේවය කරති. හාමුදුරුවන් පැවැසූ විස්තර අනුව අඩි 50ක පිළිමයක් සෑදීමට මෙම නිර්මාණ ශිල්පියා එකඟ වෙයි. ස්ථානය ඇසින් නොදුටුව ද යන මුදල අනුමාන වශයෙන් ගණන් සාදා ඔහු පවසන්නේ මෙම කාර්යයට ඉන්දියානු රුපියල් දශ ලක්‍ෂ දහයක් පමණ වැය වෙන බවකි. මුදල ගැන කිවූ පමණින් අමරමෝලි හිමියන්ගේ අධිෂ්ඨාන ශක්තිය ඉරි තලන්නට පටන් ගත්තේ පිළිමය සෑදීම වෙනුවෙන් තම අතේ ඇත්තේ එදා දරුවන් එකතු කර දුන් මුදල පමණක් බැවිනි.

ඊශ්වරන් මහතාට අප හිමියන්ගේ නොසන්සුන්කම මුහුණෙන් දැණුනු බැවින් ඔහු හිමියන්ගේ කනට කර පැවැසුවේ ‘ස්වාමීන් වහන්ස ගණන අපට ලාභයි’. ඒ ගැන තවත් කතා නොකරන ලෙසය. මෙම හමුවීමෙන් පසුව ස්ථපති මහතා මොණරාගල විහාරස්ථානයේ ගල් තලාව බැලීමට ලංකාවට පැමිණියේ ය. මහා භූමි ප්‍රදේශයක් වසා යෝධ හස්තිරාජයකු සේ නැඟී සිටි ගල් කුළ දැක ඔහු තම අත්ල මත බුද්ධ ප්‍රතිමාවක දළ සටහනක් ඇන්දේ ය. මෙම රේඛා සටහන දුටු අමරමෝලි නා හිමියන්ට සිතුනේ දෛවය විසින් ඉතාම සුදුසු ශිල්පියා තමාට මුණ ගස්වා ඇති බවය. ගල්තලාව දැකීමෙන් පසුව ස්ථපති මහතාගේ අදහස වෙනස් වී තීරණය කරගත් අඩි 50 ක පිළිමය අඩි 67.5 ක් දක්වා තවත් විශාල වෙයි. ඒ සමඟ වැයවන මුදල ඉන්දියානු රුපියල් දශ ලක්‍ෂ 5.3 ක් වේ යැයි ඔහු ඇස්තමේන්තු කරයි. මෙසේ පිළිමයේ ප්‍රමාණය විශාල වෙද්දී වැය වන මුදල මුල් ඇස්තමේන්තුවට වඩා අඩු වීමෙන් පෙනී යන්නේ ස්ථපති මහතා වවාගෙන නොකන ඉතා අවංක මිනිසකු බව ය.

ඇත්තෙන්ම ස්ථපති මහතාට අවශ්‍ය වූයේ වැඩේ උඩින් පල්ලෙන් ගසා අත පිසදාගෙන සල්ලි මල්ලක් කරේ තබාගෙන යාම නොවේ. ශිව, දුර්ගා, ක්‍රිෂ්ණා, හනුමාන් වැනි දැවැන්ත පිළිම සහ සුවිසල් කෝවිල් ආදිය පෙර අපර දෙදිග නිර්මාණය කර ඇති ඔහු ගේ ජීවිත කාලය තුළ බුද්ධ ප්‍රතිමාවක් නිර්මාණය කර නොතිබුණේ ය. මෙය ස්ථපති මහතාගේ ප්‍රථම බුදුපිළිම නෙලීම වන අතර ශිල්පියාගේ වයස අනුව ඔහු අතින් නිමැවෙන එකම බුදුපිළිම වහන්සේ ලෝකයේ අසමසම ශෛලමය සමාධි පිළිම වහන්සේ ලෙස තම අතින් නෙලීමට ලැබීම ඔහු ජීවිතයේ ලද පරම භාග්‍යයක් වන අතරම ඔහු එම අති දුෂ්කර අභියෝගය භාර ගැනීමට එඩිතර වූයේ ඔහු සතුව පැවැති පරිණතභාවය සහ ආත්ම විශ්වාසය පිළිබඳව ඔහුගේ හෘදසාක්‍ෂිය සැක නොකළ බැවිනි.

මෙම අසදෘශ මහා පිළිම වහන්සේ මිහිමතින් නැගී අහස්කුස සිසාරා දෙවි – මනුස්සයන්ගෙන් පුද සත්කාර ලබන විට ඒ අසහාය පිළිරුව නෙලූ ස්ථපති ගල් වඩු ශිල්පී නාමය ද සදානුස්මරණීය වනු ඇත. මේ මහා දැවැන්ත විශ්මකර්ම කාර්ය වෙනුවෙන් ආර්ථික වාසිය ඒකායන අරමුණ නොකර ගත් පිනට ස්ථපති නාමය ද පූජනීය වනු ඇත. මෙම පසුබිම් කථනය ස්ථපති නිමැවුම් ශිල්පියාගේ හදවත ඇමැතුවා විය හැකි ය. පිළිමය නෙලීම ආරම්භ වන්නේ 2002 සැප්. 13 වැනිදා ය. අනාගත ලෝකය විසින් ඉතිහාසය ආලෝකවත් කළ ස්වර්ණමය දි නයක් ලෙස මේ දිනය සටහන් කර තබනු ඇත.

ඒ සමඟ මහා ගල් පර්වතයේ බඳ අඩි 40ක් හරස් ගැඹුරට හැරෙයි. ගල් තලාව පතුල අඩි 17ක් යටට හෑරෙන අතර පිළිමයේ පෙර බිමෙහි අඩි 6ක් ගැඹුර රමණීය පොකුණක් ද තැනෙයි. එසේම පිළිමය ඉදිරිපස දැවැන්ත මළුව කළු ගල සම මට්ටම් කර සැකැසූ මහා වේදිකාවකි. මෙය නම් මහා වික්‍රමාන්විත රජවරුන්ගේ අභිමානය ද සසළ කරවන ඓශ්චර්යවත් කලා කෘතියකි.

ස්ථපති මහතා නිතර ලංකාවට පැමිණිය ද ඔහු කිසිදා මුදල් ගැන කතා නොකරයි. එතුමා සම්බන්ධ කර දුන් ඊශ්වරන් මහතා අදත් මේ දැවැන්ත කාර්ය පසුබිම වසා හිඳින යෝධ සෙවනැල්ලකි. අමරමෝලී හිමියන් පවසන්නේ දේවනායගම් ඊශ්වරන් නාමයේ පරිසමාප්තාර්ථයෙන්ම ඉටු දෙවියකු බවත් ස්ථපති මූර්ති ශිල්පියා බෝධිසත්ව ගුණ සපිරි උතුම් මිනිසකු බවත් ය. මෙතෙක් කෝටි 6 1/2 ක් පමණ මුදල් කන්දක් මෙම දැවැන්ත කාර්ය වෙනුවෙන් වැය කර ඇත්තේ ව්‍යාපාරික ප්‍රජාව, දානපති පරිත්‍යාගශීලීන් මෙන්ම දුප්පත් මිනිසුන් තම ශක්ති ප්‍රමාණයෙන් හරි හම්බ කළ ධනයෙනි. පුරා වසර 11 ක් තුළ මොණරාගල මහකළු ගල මුදු මොළොක් කිරීමට තරම් දහඩිය ශ්‍රමය වැගි දස දහස් ගණනක සැදැහැවත් මිනිසුන්ගේ ශ්‍රම දානයට මිලක් නියම කළ නොහැකි ය. කුරුණෑගල ද දිස්ත්‍රික්කයේ දොඩම්ගස්ලන්ද ආසනයේ පිහිටි මොණරාගල විහාරස්ථානයට පැමිණිය හැක්කේ කුරුණෑගල සිට නුවර පාරේ කි.මී. 4 ක් පමණ පැමිණ මල්ලවපිටිය හන්දියෙන් වමට හැරී කැප්පිටිගල පාරේ තවත් කි.මී. 20 ක් පමණ ගමන් කිරීමෙනි.

මෙම පිළිමය නෙලීමේ කාර්යයේ නියැලී සිටින්නේ ඉන්දියාවේ ද්‍රවිඩ හින්දු භක්තිකයන් වීම විශේෂිතය. ද්‍රවිඩ ත්‍රස්තවාදී භීෂණයෙන් මේ බිම ගිනිගෙන දැවුණු වකවානුවේ ඉන්දියානු ද්‍රවිඩයන් මෙහි පැමිණෙන්නේ වෙනත් ආගමික නායකයකුගේ ප්‍රතිමාවක් නෙලීම සඳහාය. ඔවුන් එසේ ආගම් භේද නොසලකා මෙම කාර්යයට අත ගසා ඇත්තේ දැඩි භක්තියෙනි. ඔවුන් වැඩ බිම දකින්නේ පූජාසනයක් පරිද්දෙන් බව අමරමෝලි හිමියෝ පවසති.

ජාති කුල ආගම් බේද මේ මොණරාගල මහා පරුවතය මතදී බෝර වැටී කුඩු පට්ටම් වී ඒ මහා ගිරිකුළ මතින් වෑහෙන්නේ වර්ණභේද කුල මල නොමැති සදාතනික වූ උත්තම ගුණ කදම්භම ය. තම ජාතියේම කුරිරු නරුමයන් හිසට හිසක් ලෙයට ලෙයක් ඉල්ලූ එදා ඒ උණුසුම් වටා පිටටාවේ දී මේ ද්‍රවිඩ සහෘද කලාකරුවෝ හෘදයාංග බවෙන් පිරි ළතෙත් ගුණ, හද සිසිලස රැගෙන මේ බිමට පැමිණයහ.

එදා ධාතුසේන, පරාක්‍රමබාහු, අග්ගබෝධි වැනි නිරිඳුන්ගේ නාමයන් සෙල් පිළිම ඉදිරිපස ලියැවෙන විට මෙතෙක් ලෝකයේ ඉදිවන අසමසම මොණරාගම සමාධි පිළිම වහන්සේ අබියස සදාතනික සිහිවටන ඵලකයේ ස්වර්ණමය අක්‍ෂරයෙන් එගොඩමුල්ලේ අමරමෝලි නාමය ලියැවෙනු ඇත.

තව වසර දහසකදී වුවත් මතු පරපුර මල් දෝතක් මේ අසදෘශ සම්බුද්ධ ප්‍රතිමාවේ පාදපද්මය අසළ තබා වැඳ නමස්කාර කරන විට මේ මහා ප්‍රතිමාව වෙනුවෙන් ශ්‍රමය ධනය තම නිර්මාණ ශක්තිය දානයක් සේ ප්‍රදානය කළ මිනිසුන්ගේ නාමයට ද එය පූජෝපහාරයක්ම වනු නියත ය. (Currently the construction was completed)

Entrance

Notice

Full view

Closer view

Its really a mind relaxing view

Another angle

Full view

Created by a single rock

Meditation

Surrounding

Inside Statue

See the environment

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

We had a journey to explore all the waterfalls in Sinharajaya. But we had to do it in two separate dates as per the time availability. However we have covered many waterfalls located at the border of Sinharajaya and some other falls located nearby villages too.

• Neluwa Duwili Ella
• Lankagama Duwili Ella
• Lankagama Brahmana Ella
• Tattu Ella
• Gal Oruwa Ella
• Hathmale Ella

Neluwa Dowili Ella Falls – නෙළුව දූවිලි ඇල්ල

Sinharaja Rain Forest is home to 19 waterfalls out of which 11 are located in the Galle District. They are Pathanoya Falls, Suduwalikotha Falls, Brahmana Falls, Hathbinna Falls, Malmora Falls, Neluwa Dowili falls, Wathugala falls, Lankagama Kekuna Falls, Nellugolla Falls and Beraliya Dola Falls.

One of the most popular falls in this area is the Neluwa Dowili falls which lies about 8 km away from the Neluwa town. The fall is 17m in height and 1m wide. “Dowili ” meaning dust is a quite popular name for waterfalls which creates a misty atmosphere which looks like a dust cloud around the bottom. Therefore each Dowili fall is uniquely identified by adding the name of the village or town where the fall is located. THus this fall has become Neluwa Dowili Falls.

This fall is located in the area called Kosmulla on the route to Lankagama and is a quite popular destination for local as well as foreign tourists. The area around this fall is well maintained and steps has been built to reach to top of the falls. There are three view points to this falls. One leads to the lower fall ( where the first photo was taken) and the next leads the bottom of the upper fall ( where the 2nd photo was taken) . The same foot steps leads to top of the fall too.

Two large bathing ponds are built at the bottom of the falls by diverting the water from the stream. The first one is shallow and suitable for kids. The second one is little deeper but safe. Area is well landscaped and changing room facilities are also is provided. The access to the pool is restricted by a fence and the is a small fee ( Rs 30 ) per person is changed to enter the facility. Its open from 9 to 5.

GPS Location – 6.392456, 80.393717

Path to the fall

Here is the lower part of the fall

Slow shutters

This is true

Part of it

This is also known as Kosmulana Duwili fall

Another view

Slow shutter view

Another angle

Concreted path

Another part

Upper parts

Base pool

Adhere it

.

.

Resting place at Neluwa Duvili fall, there us a safe pool also

Directions to other

Lankagama Brahmana Ella Fall – ලංකාගම බ්‍රාහ්මණ ඇල්ල

Lankagama Brahmana Ella fall is situated in the border of the Sinharaja Forest with a 17m height, which is fed by the Hariyawa brook. This brook had been dammed at the point where its both, right and left braches meet. A hydropower station is located below. The name of the fall is steeped in history. Folklore narrates that during the rein of King Walagamba, a Brahmin had stolen a golden melon, intended to be enshrined in the Batuwangala. The King sent his army to apprehend him, while fleeing he slipped down the fall to his death.

Another says that a Brahmin from India bent on acquiring a golden melon from a place called Puhulegama married eldest daughter from a family. According to he sacrificed their first born in a ritual and obtained the golden melon. A youth named Mugunanal showed the Brahmin the escape route. But when crossing the waterfall, he was pushed down to his death.

Location of the Water Falls is Kollomtotuawa, Hiniduma Electorate Galle District. The fall could be accessed either from Deniyaya or Galle District Neluwa Area. Travel for 1.2km in the Pellawatte Road, and then along the Mawita- Kosmulla Road to where the fall is situated. The fall borders the Kollomthotuwa Road. Only tracked vehicles can travel along the route.

GPS Location – 6.375282, 80.452705

Here is it

Slow shutters

Lankagama Brahmana Fall

Side part

Beautiful

Another angle

Smaller part

Time to leave

Path to follow

A bathing place

Lankagama Duwili Ella Falls – ලංකාගම දූවිලි ඇල්ල

The Lankagama Duwili Ella Fall could be accessed either from Deniyaya or Galle, Neluwa area. The track to the fall is through difficult terrain. The fall is located in Lankagama Village, Hiniduma Electorate, Galle District.

The 23m Lankagama Duwili Ella Falls is located in the border of Sinharaja & Consenting it is borne from the ‘Hariyawa brook’s (W) branch. An intriguing aspect is the hidden cave measuring 2m in height and 4m in length, which is located at the base of the fall. It is believed to be the hiding place of a Brahmin of Yore. From the front of this cave, the cascading fall could be pellucid viewed

This fall is the last waterfall of five waterfalls created by this Hariyawa water stream within a distance of less than 1 km.

GPS Location – 6.376446, 80.450552

Here is it

Distance view

Zoomed view

Base pool with some people

Its beautiful

Flowers

Lankagama Thattu Ella Falls – ලංකාගම තට්ටු ඇල්ල

The stream which creates the Lankagama Doowili Ella goes on again to create this two cascade Thattu Ella waterfall which is about 14 meters(?) tall. This waterfall lies on the southern border of Sinharaja Rain Forest on the Lankagama village.

This fall is the 2nd waterfall of five waterfalls created by this Hariyawa warter stream within a distance of less than 1 km. The closest paths to the falls which lies in the Sinharaja Rain Forest are Neluwa – Lankagama route.

Neluwa can be reached from Colombo through 3 routes. The Falls lies close to the village of Lankagama on the Kosmulla – Lankagama road. After traveling about 7 kms on this route you will also pass another beautiful waterfall called Neluwa Doowili Falls.

Travel further 15 km (approx) to reach Lankagama. Parts of this road has been concreted but some sections are highly dilapidated. You will require a 4 wheel drive, lorry or a 3 wheeler to reach Lankagama. The waterfall can be viewed from the road itself or walk few meters in to the jungle to get a better view.

Alternatively, you can take a 3 wheeler from Neluwa. They will probably take a shorter route to Lankagama. This route has a bridge which only a 3 wheeler can go. Anything wider will find it very difficult to squeeze through. But this route will bypass the Doowili Falls, so you will have to give the 3 wheeler proper instructions.

GPS Location – 6.375860, 80.452347

The stream

Forest path

Cascades

Slow shutters

Thattu Ella

Lower part

Here is she

Upper part

Side view

Lower part

Lateral part

Lankagama Gal Oruwa Ella Falls (Gal Doruwa Ella) – ගල් ඔරුව ඇල්ල (ගල්දෝරුව ඇල්ල)

The 30m Gal Oruwa Ella Falls’s catchments are the aquifers of Sinharaja Forest. The stream flows between two boulders measuring 30m high 2m wide & 40m in lengths. There is a boulder at the bottom covering the fall on three sides, resembling a boat synonymous whit it’s name: Rock Boat

The fall cascades into this boat shaped abyss, emitting a fearful roar. The pool located at its base measures 25mx2m. From here the gushing water flows through a subterranean passage for about 40m before emerging from beneath. From colonial period, the fall had been associated with lepers. In 1993 several of them were found at a medical clinic held at Sinharaja Pitadeniya.

Located in Lankagama Village, Galle Districts, Hiniduma Electorate, the fall can be reached along the Lankagama road.

GPS Location – 6.378168, 80.454082

Here is it

Difficult to capture

Lower parts

Forest patch

Lankagama Uran Wetuna Ella Falls – ඌරන් වැටුන ඇල්ල

The 20m Lankagama Uran Wetuna Ella Falls is located in Lankagama Village, Galle District. Incipient from Sinharaja Forest Conservation, the fall is created by the Hariywa brook’s left Branch (or artery). Its name bespeaks of the deaths of wild pigs (Susscrofa) in the past. An elder villager C.E.Upalis who in 1952 saw pigs drowned in gushing waters of the fall. However, no wild pigs have been recently sighted. The base of the stream is devoid of a pool.

The stream flows over scattered rocks. Falls milieu is rich in bio diversity. In the woodlot trees viz. Hora, (Dipterocarpus zeylanicus) Beraliya, Na (Messua Ferea), Orchids, Ferns, Kirihambilia, and plants varieties found there.

GPS Location – 6.377303, 80.453330

Streams

Uran Wetunu Ella

Spider

Spiders

Creature

Forest patch

Hathmale Ella Falls – හත්මලේ ඇල්ල

The source of the fall is the Deniyaya Gongala mountain range and the stream flows on to the Ginganga River at Pallegama. Hathmale Falls (45m high and 10m wide) is the tallest fall in the Ginganga River and is split into seven segments (‘hathmala’). It is popular with both local and foreign visitors though sadly its popularity has had a negative effect on the environment, with plastic and polythene litter being left at the site.

Hathmale fall is located about 8km from the Deniyaya Town. Just as you pass the main city centre of Deniyaya, turn left on to the Deniyaya – Pallegama Road. Travel about 7 km down this road. These is no sign board to the falls so look for Hathmale Ella Road sign board in the right hand side which is just before the Pallegama Bridge. Travel about 1km on this road and it will abruptly end in somebodys garden. The road is badly maintained but it is motorable upto this point. This road actually continues through this garden but to proceed form here you will need a 4 wheel drive ( you will not actually use it) or a vehicle with high ground clearance. Walk or drive about 250m on this road and then you need to climb down a steep hill to view the falls.

GPS Location – 6.331733, 80.506064

Path	Here is she

Hathmale ella

Upper part

Side view

Lower part

The stream

Path

There are some more waterfalls located in this area which are couldn’t find any photos of mine due to some technical issues of my old computer.

• Thambalagama Duwili Fall – 6.374154, 80.397565
• Alibodadola Ella – 6.370478, 80.408088
• Pathana Oya Ella – 6.379936, 80.483194
• Pitakele Duwili Ella – 6.449774, 80.413011
• Hathbinna Ella – 6.361632, 80.483500
• Malmora Ella – 6.385287, 80.485841
• Kekuna Ella – 6.370903,80.479507

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

අඩි 4500ක බෑවුමේ පිහිටි අඩුවෙන්ම ඉර පායන ගම්මානය

පවුලක පැතුම් හිස බර දරාගෙන කරුණෙ අයියා වන බුටැවන් මැද්දෙන් කළුවරේම කන්ද බඩගාන්නේ තනිපංගලමේය. කුඩා කල සිටම තමන්ගේ පයට ගෙවුණු රළු ගල් බොරළු පාර කරුණෙ ඔහුට හොඳට හුරුය. කරුණෙ අයියා පමණක් නොව, කොහොනාවල නම් හුදෙකලා ගම්මානයේ වෙසෙන බොහෝ ගැමියන් තමතමන්ගේ කුඩා ගෙවත්තේ ඵලදාව එක්කරගනිමින් දෛනිකව මඩො හෝ කැලෑ කොළ මිටියක් රැගෙන කඳුකර මාවතේ කිලෝමීටර දොළහක දුර පාගමනින් යන මේ වැසියෝ එදා දවසේ ජීවිතය සැලසුම් කරන්නේ තම තමාට එදිනෙදා ලැබෙන මුදල මතය.කෘෂි කර්මාන්තය ප්‍රධාන ජීවන වෘත්තිය කොටගත් කොහොනාවල ගම්මානය පිහිටා ඇත්තේ බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ මඩොල්සිම නගරයට කිලෝමීටර දොළහක දුරිනි. ප්‍රධාන නගරයේ සිට මඩොල්සිම තේ වතුයාය හරහා වැටී ඇති දුෂ්කර පටු දිගු කඳුකර මාවතෙහි පා ගමනින් පමණක් ළඟාවිය හැකි මෙම ගම්මානය අතිශය සුන්දර ස්වයංපෝෂිත දිවියක් ගතකරන ගැමියන්ගෙන් සැදුම්ලත් එකකි. අයස්කාන්ත කඳු වලල්ලකින් වටවූ මේ හුදෙකලා ගම්මානය ගැන දන්නෝ අතළොස්සකි.උදාහරණයක් කිවහොත් බදුල්ල ප්‍රදේශයේ ජීවත්වන පුද්ගලයන් පවා මේ හුදෙකලා කුඩා ගම්මානය ගැන දන්නේ නැත.

Kohonawala marked in Metric Maps and see the near by mountains

Terrain view to identify the elevation gap. (RED) Trail head at 1300m and (YELLOW) Kohonawala situated near 550m and Loggal oya (BLUE) at 350m

See the location of Kohonawala with surrounding mountain range. Village is fully covered by giant mountains

The exact path to Kohonawala from Verallapathana tea factory

Satellite view of a part of Kohonawala houses and the Temple, School

Trail starting from here

Estate

Tea Factory

Nature

දිනෙන් දින දියුණුවනවායයි පාලකයන් විසින් දිවුරමින් පාරම්බාන අපේ රටේ මෙවැනි හුදෙකළා ගම්මානයක් පිහිටා ඇති වග කියන විටද ඔබ තිගැස්සෙනු නො අනුමානය. පවුල් හතළිස් අටක, පරම්පරා තුනක, හාරසියයකට නො වැඩි ජනගහනයකින් සැදුම්ලත් මේ සුන්දර එහෙත් දුෂ්කර ගම්මානයට ප්‍රවේශ මාර්ගදෙකකි. ඉන් බහුලව භාවිතවන මඩොල්සිම තෙක් වැටී ඇති අඩිපාර කිසිඳු මොහොතක සංවර්ධනය කළ නොහැකි ස්වභාවික බාධකවලින් යුතු දුෂ්කර සුන්දර මාර්ගයකි.නමුත් මේ ගමට පැමිණීමට ගැමියන් භාවිත කරනු ලබන අනෙක් මඟ වන කහටරුප්පෙ මාර්ගය මීට කලකට ඉහතදී සකසන ලද්දකි. මේ මාර්ගය කහටරුප්පේ සිට පැමිණ ලොග්ගල්ලාඔයෙහි එක් ඉවුරකින් අවසන් වේ.

රෝහලක් හෝ ජංගම වෛද්‍යමධ්‍යස්ථානයක්වත් නොමැති මේ ගම්මානයේ අයකු අසනීපවුවහොත් එක්කෝ කඳු නැඟ මඩොල්සිමට යා යුතුය. නැතහොත් ගඟ තරණයකොට කහටරුප්පෙ නගරයට යා යුතුය. උණ ගසක බැඳි පුටුවක ආධාරයෙන් රෝගියා වෛද්‍යවරයකු වෙත ගෙනයාමට අවම වශයෙන් ඔවුනට පැය හතරකට නොඅඩු කාලයක් ගත වෙයි. මේ ඒ ගමේ හැටිය. පහ වසර තෙක් පන්ති පැවැත්වෙන ගමේ පාසල දරුවන්ට සුවිසල් දැනුම හෙවණක් තනාදී ඇත්තේ විදුහල්පතිවරයාට පින්සිදුවන්නටය. පහ වසරින් පසුව මේ දරුවන් යායුත්තේ කහටරුප්පෙ නගරයේ පාසලටය. එය අතිශය දුෂ්කර ගමනකි‍.

New name board of the school

Surrounding

Beginning

A Famous bathing place

More to go

Butterfly

Flowers

More flowers

Madolsima Dunhinda Fall

Went to the bottom of it

She is bit tall

Madolsima Dunhinda

Lower cascades

Normal view

Beauties

Mountains

There are lot of mountains

Should go to the bottom

Another one

Nature

More to see

Some giants

Grassland

Nature

More views

Met it

Might be a තුරු හාල් දණ්ඩා

More to go

කොහොනාවල හුදෙකලා දුෂ්කර ගම්මානයක් වුවද මේ ගමෙහි කටුමැටි බිත්තියෙන් යුතු ගෙවල් කිසිවක් දක්නට නොලැබේ. කොතරම් ආර්ථික අපහසුතා තිබුණද, ගැහැට සමඟ ගැටෙමින් දුක සමඟ පොරබදිමින් බාධකවලට බාධා පමුණුවමින් ඔවුන් දියුණුවන ලොව සමඟ ස්වංපෝෂිතව නැඟී සිටීමට උත්සාහ ගනිති. ඔවුන් ආධාර නොඉල්ලති. පින් පඩි නො අයදිති. රජයේ රස්සා ඉල්ලා නොයති.ලැබෙන දෙයින් සතුටුවන මේ අව්‍යාජ ගැමියන් එකමුතු මුතුමෙන් රකිති.අගයති.

නිරතුරුවම ආගන්තුක සද්කාරයන්ගෙන් පිරි මේ සුන්දර ගැමියන් තම ගමට පැමිණෙන ආගන්තුකයන් හද පිරි උණුසුමින් පිළිගනිති.

අනෙකුත් ගම්මාන අතර මෙම ගම්මානය සුවිශේෂ වන්නේ මෙම ගමට ඉර පෑයීමේ සහ ඉර බැස යාමේ රටාව අනුවය.මෙම ගම්මානයට ඉර එළිය වැටෙන්නට ආරම්භ වන්නේ උදෑසන 10- 11 අතර කාලයේය.එසේ මෝදුවන ඉර හරි හැටි එළිය දෙන්නේ මැදියමට ආසන්නවය.ඉන් පසුව ඉර සවස 4-5 අතර බැසයන්නේ මේ ගම්මානය කළුවර කරමින් ය.මීට හේතුව මේ ගම්මානය කඳුවලල්ලකින් වටව අඩි 4500ක් පමණ බෑවුමක පිහිටා තිබීමය.

Getting down

Green valley

These are their daily pathways

Ambalama seen

The Ambalama

For devotees

More views

Pine Apples

Some houses seen

Part of Kohonawala houses

The Path

Narrow path

Nature

More to go

Near to the school

Beauties

An Entrance

Mountains

Mushrooms

More to go

We are close

More

Cross it

Another famous bathing place

Slow shutter

Streams

Reached

Beauties

මේ ගම්මානය පිළිබඳ ඉතිහාසය බොහෝ රසවත් ය.1818 කැරැල්ලේදී සටනට සහය පළකළ රණකාමීන් වූ රන්පත්මුදියන්සේ පරම්පරාව මෙම ගම්මානයේ සැඟවී ඇත.එදා සිට කොහොනාවල ජනාවාසයක් වූ අතර ඒ කතාන්දරය සනාථ කරමින් අදටද මේ ගම්මානයේ ජීවත්වන්නේ රන්පත්මුදියන්සේ පරපුර පමණකි.

මෙම ගම්මානයට පන්සලක් තනන්නේද මෑත කාලයේදීය.ඒ ඔලබොඩුවේ ධම්මානන්ද ස්වාමීන්වහන්සේ මේ ගමට වැඩම කළ පසුවය.මේ ගම සැබෑවටම රටට ලෝකයටම ආදර්ශයක් ය.මේ ගමේ ස්වයංපෝෂිත මිනිසුන් කාටවත් බරක් නැත.තමන්ගේ ජීවන බර තමන් විසින්ම කරතබාගෙන ඔවුන් යන්නේ ඉදිරියටමය.ඒ දිරියෙන් යන ගමන ඉතා සාර්තකය.

Under construction

The only place

Cultivation

Rocky plains

Streams

Nature

Summits but near to the main roads

Beautiful

Another village waterfall

Kohonawala Ella

Slow Shutter

Lower Kohonawala Falls

Hills

Nature

Drop	Another one

Slow shutter

Zoomed view

Kohonawala Fall II

More to go

Entered

Village

A House

Nature

Environment

Amazing Environment

Beauties

Streams

A Temple far away

Village foot path

More to go

Nature

Under Construction

Over the Oya

Butterfly

Where we came from

More

And more

There were lot

Near by Mountains

Another beauty

Nature

Nature

Final Capture

Surrounding Environment

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

As I remember I went to Galle fort before 2000 and after that I have visited this beautiful place more than 20 times. My recent visit was done in September 2019 with my wife and children during our annual office trip. However I thought to publish some photos of Galle Fort captured on a different way as Sobasiri team visited this place during our Kanneliya hike.

Dutch Fort of Galle – ගාල්ල කොටුව

Galle Fort (Sinhala: ගාලු කොටුව Galu Kotuwa; Tamil: காலிக் கோட்டை, romanized: Kālik Kōṭṭai), in the Bay of Galle on the southwest coast of Sri Lanka, was built first in 1588 by the Portuguese, then extensively fortified by the Dutch during the 17th century from 1649 onwards. It is a historical, archaeological and architectural heritage monument, which even after more than 432 years maintains a polished appearance, due to extensive reconstruction work done by Archaeological Department of Sri Lanka.

The pride of a nation and the country in the eyes of the world is enhanced by its civilization, its culture and its natural beauties. Endowed with these qualifications with a 2500 year old history supported by ancient archaeological treasures, Sri Lanka is rated as a bio diversity hot-spot of the world.

The historical importance of the Galle Fort is unchallenged. The origins of Galle though lost in antiquity still survive through artifacts which confirm its existence in pre Christian and Roman eras. Through medieval ages, the Galle Fort emerged as Ceylon’s major southern international port attracting Chinese, Indian, Indonesian, Persian, Roman and Arab traders.

The pride of a nation and the country in the eyes of the world is enhanced by its civilization, its culture and its natural beauties. Endowed with these qualifications with a 2500 year old history supported by ancient archaeological treasures, Sri Lanka is rated as a bio diversity hot-spot of the world.

The historical importance of the Galle Fort is unchallenged. The origins of Galle though lost in antiquity still survive through artifacts which confirm its existence in pre Christian and Roman eras. Through medieval ages, the Galle Fort emerged as Ceylon’s major southern international port attracting Chinese, Indian, Indonesian, Persian, Roman and Arab traders.

The Galle Dutch Fort is a rare historical jewel protected by dark, thick stone walls – with the endless ocean on one side. The roads inside the Galle Fort have hardly changed, like the squares on a chess board crisscrossing in regular patches. Straight and narrow lanes branch in and out inviting the visitor to a delightful walk into the 17th century.

Today’s Peddler Street was called “Moorse Kramerstraat” by the Dutch, Lighthouse Street was “Zeeburgstraat and Middelpuntstraat”, Hospital Street as `Nieuwe Lijnbaanstraat and Lijnbaanstraat (New Ropewalk Street), Old Ropewalk Street as Oude Lijnbaanstraat (Old Rope-Walk Street), Church Street as Kerkstraat, Parrawa Street as “Parruasstraat” and Chiando Street as “Chiandostraat”. Through this memory walk one would however miss the 17th century familiar vendors who traded in cinnamon, lace, elephants, tortoise and turtle shell ornaments besides the famous down south sweetmeats like “bondi aluwa” hanging in garlands from the shoulders of vendors.

In 1505 a group of Portuguese sailors led by Don Lorenzo de Almeida arrived in the island and they built the first fortification in Galle on a cliff, jutting out into the sea. It was called the Swart Bastion or the Black Fort in 1520. Later it was fortified and enlarged by the Dutch in 1667.

Here we came

Light House

Ocean

The Ridge

Environment

View of the Light House

Walking path

Sales

Culture

Culture

Culture

Culture

For sale

For sale

Beach

Some ruins

Walking along the inside roads

Walking along the inside roads

Sun Bastion
It is recorded that by about 1620 this deference bastion was very strongly built by the Portuguese. It was named by them as Sao Iago.

On 4 th August 1667 it was renamed by the Dutch as the Zon (Sun) Bastion. On this occasion the first canon shots fired as a guard of honour from this bastion was in honour of the fiancé of the Dutch Governor Hester D. Solomin Razikloff Van Govassas.

In 1697 the base of the bastion was further strengthened. By about 1760, there were about 15 canons installed on this bastion.

Moon Bastion
The Portuguese had named this bastion as Conceycao, which meant “the pure conception.” The Dutch originally identified as the Middle Point. In 1667 it was officially named as Mark or the Moon Bastion.

By 1760 there were 19 canons installed on this bastion. The main entrance to the fort lies between the Sun Bastion and the Moon Bastion. This entrance was made by the British by carving out the rampart.

Star Bastion
This bastion was named by the Portuguese as Sao Antonio (St. Anthony’s). The Dutch first named it the Zee Punt (Sea Bastion). In 1667 it was officially named by them as the Star Bastion. After it was renamed, the first canon shot was fired by the daughter of the then Dutch Commander of Galle Adrian Ruthas.

There were about 6 canons installed on this bastion.

Aeolus Bastion
To defend the western approaches to Galle Fort the Dutch built a long rampart wall linked by four gun platform bastions between the Sun Bastion in the north west corner of the fort and Flag rock in the south west corner. All these bastions are open to public and ideal locations for enjoy the sunset over the sea.

Aeolus means the sea breeze. It is believed that it was so named because the Dutch Naval Commander’s official residence was located here and due to the importance of wind for ships.

Clippenburg Bastion
Clippen means jutting into the sea and burg means village. It has obviously been named due to its setting. During the British period a naval signal station had been located here called the Lloyd Signal Station owned by the Lloyd Company. There are still remnants of the equipment which was installed here.

Neptune Bastion
This is a minor bastion on the western ramparts on the fort. During the Dutch period it had been named Neptune’s Bastion. In British period maps it is marked as Neptune Bastion. This bastion was occupied by flag staff and a signalling station during world war II.

Triton Bastion
Another minor bastion is seen on the exploratory map of Galle Fort which was drawn by chief engineer Reimer in 1790. It is recorded that there was a windmill erected here to draw water which filled tanks with sea water to supply carts which went through the roads of the fort spraying sea water to keep the town dust free and cool.

Flagrock Bastion
This bastion lies at the southernmost end of the fort and has also been known as Visser’s Hoek and Viaggeklip Bastion in the past. According to J.W. Heide, the Dutch flag had been hoisted here by 1733.

In Gems Cordine’s book Description of Ceylon, it is stated that in 1796 the British flag was hoisted here.

In 1848 the first lighthouse in the island of Sri Lanka had been constructed here. The light had been powered by kerosene oil and gas. It had been destroyed by fire around 1930.

Today this is one of the most popular places for tourists to catch the sun sinking beneath the sea over the horizon and during day time you can find a group of local daredevil group jumping off the bastion in the rocky waters below for entertainment of the tourists.

Point Utrecht Bastion
It has been named after the hometown of the first clergyman of the Dutch Reformed Church who arrived in Galle in 1641, namely, the Rev.Anhenrio Husaivers. By 1760, it had 6 canons installed.

After the first lighthouse on the Flagrock Bastion was destroyed by fire, the new lighthouse which is 92 feet high was erected here in 1939. Bunkers had been built around the lighthouse during the Second World War. They have been removed sometimes ago.

Near the lighthouse there is a flight of steps leading to the beach where there is a bathing spot. During the British period, it was used as the Ladies Bathing Place.

There is a gunpowder magazine close to this bastion which bears a Dutch inscription from 1782, facing the road.

Aurora Bastion
This bastion is named after the Roman God Aurora. It is believed that it was so named because it is the point in Galle Fort from which one could get the best view of sunrise.

By 1760, 6 canons had been installed here.

Akersloot Bastion
This bastion has been named after the hometown of Commander Wilhelm Jacobs Coster who led the Dutch conquest of Galle Fort. This is located next to the old Dutch hospital building. It is said that it was once used during the Dutch period for postmortem examinations. It has a inscription “Akersloot 1759” although infact it was erected earlier.

It is an excellent vantage point for the observation of the Galle harbor and bay. From the British period onwards, it has been used as the official residence of the Harbour Master. It is believed that there were 7 canons installed here to protect the bay from invading vessels.

Another interesting feature of this bastion is the old breadfruit (Artucarpus incisisus) tree found here which is believed to the first bread fruit tree planted by the Dutch on the island of Sri Lanka.

Walking along the inside roads

Nice designs

Walking along the inside roads

Walking along the inside roads

History

Name board

Signs

Beach again

Ruins

Walking along the inside roads

Walking along the inside roads

Walking along the inside roads

Dutch Church

Nice design and the atmosphere

Commandment Bastion
This is marked in Reimer’s map of Galle Fort (1790). It is believed that was named due to its close proximity to the Dutch Commander’s official residence

Fishmark Bastion
his is also found in Reimer’s map of Galle Fort (1790). It is believed that it was named Fishmark because fishing craft could be well observed from here.

Ancient monuments within this historical complex included the Lighthouse, the clock tower, the first Dutch Reformed and Anglican churches, the Meera Mosque, the Buddhist Temple, and the Commander’s Residence. Worthy of mention is the Dutch Reformed Church with its baroque facade and the usual double scroll mouldings on its gables which testify to indigenous influence. The military architecture of the Fort is European in design. The unique Galle Fort is still the best preserved fortified city in South Asia.

The fortification of the Galle Fort as a seat of administration was seen during the Portuguese, Dutch and British periods. The neglect of the Fort began after 1948 with vandalism being prevalent.

Considering its importance as an outstanding architectural and archaeological monument in Asia during the colonial period and to prevent its further degradation the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation (UNESCO) and the International Committee on Monuments and Sites (COSMOS) registered Galle Fort as a World Heritage Site. Subsequently, the Government of Sri Lanka enacted legislation under the Galle Heritage Foundation Act No. 7 of 1991 for the conservation and management of the Galle Fort and environs.

Since then the Galle Public Awareness Programme was launched with assistance from the Netherlands Government in association with the Departments of Archaeology and Museums, the Ceylon Tourist Board and the Amsterdam and the Netherlands Departments of Conservation. A Maritime Museum was opened on March 28 1999.

After government the withdraw restrictions on land ownership by non citizen a large number of heritage buildings within the Galle Fort has been grabbed by foreigners and has been converted in to eateries, pubs and hotels. Some have blamed that these overseas owners have carried out changes to buildings within this world heritage city violating provisions of the Antiquities Act and of bribery to government officials to look away.

The Galle Fort World Heritage Protection Society (GFWHPS) too has appealed to the made an appeal to the Government urging their immediate attention to protect our World Heritage Sites. They allege that foreigners who purchase sites within the Galle Fort have contravened the Antiquities Act which is a non-bailable offense.

History

Owners

Another one faced to Galle Road

The view

Bird eye view

View

Lonely path

Ruins

Light House at the entrance

Surrounding

Lovers

The ocean

Our heritage

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

Mount Lavinia Beach in Sri Lanka is a main sea-bathing spot in the island. Here, depending on season, the waves can be swimmable and it’s host to some amazing sunsets. It also recides in a city steeped with history.

The city’s name is built up around the original residence of Sir Thomas Maitland who was the Governor General of Ceylon from 1805-1811. At a welcoming party held in his honor on his arrival in the island he set his eyes upon Lovina, a local mestizo dancer, whose father was the Headman of the troupe. It is said that Sir Thomas was smitten by her beautiful smile and charms and soon found himself obsessed by her and took every measure possible to see her more.

As it was highly unconventional for an unmarried British Officer to be seen associating with a local dancing girl, Sir Thomas and his lover met in secret. Legend says she was smuggled into his mansion through a secret tunnel that led from her father’s well into a wine cellar in the house.
As history recalls their love was not meant to last long as by social convention and duty to his King, Sir Thomas Maitland had to ultimately leave the country for Malta in 1811, where he lived and died as a bachelor.

The tunnel was eventually sealed up in 1920 and the Gypsy village that surrounded the Governor’s mansion developed into a modern bustling city that took its name from the beautiful Lovina. But the Governor’s home which he named “Mount Lavinia House” and his monument to his only love has been preserved within the walls and high ceilings of what is today the world famous Mount Lavinia Hotel. In remembrance of this tale a statue of ‘Lady’ Lavinia, as the girl became later known as, is still found in the middle of a water fountain at the entrance of the Mount Lavinia Hotel.

Dehiwala-Mount Lavinia has population 245,974 (2012) is the second largest municipality of Sri Lanka after capital Colombo. It is situated immediately south of the Colombo Municipality and immediately north of Moratuwa. It is a combination of certain key urban suburbs and communities combined for administrative purposes. It is home to Sri Lanka’s National Zoological Gardens, which remains one of Asia’s largest. Dehiwala and Mount Lavinia lie along the Galle Road artery, which runs along the coast to the south of the country.

It is a town consisting largely of the middle class and mostly residential suburb of Colombo that had until now escaped most of the damaging industrialization of neighboring cities and urban centers.

Even though the Mount Lavinia Beach in Sri Lanka is renowned for its amazing beach depending on season, the waves can be either swimmable or not.

However it should be noted that this is not a bay like Unawatuna. So the waters can be very rough at certain times of the year. The beach is usually bustling with life. People sell swimsuits, inflatable balls, sour mango, and manioca chips if you need. The strip also consists of higher end restaurants like Lavinia Breeze, Long Feng, Steamboat, Belize, etc.

It is always advised that people swim near groups and always keep a close eye on children (and pets). If you’re just wading up to your hips and building sand castles, however, Mount Beach is fine. And if you like to stay long enough around 6 PM you cab view some amazing sunsets in the Western Indian ocean.

Hotel is also there

Colombo City

The beach

Milky waves

Enjoying

Sand

Hotel Side

Beauty

Collection

Ocean

Colombo giants

Mount Lavinia Hotel

Coconuts

Stones

Sun setting

Brown evening

Shades

Beauty

Beach

Beauty

Another beauty

The Sun

Milky sea

Time to leave

Slow Shutter

Slow Shutter

Colors

Slow Shutter View

Slow Shutter View

Colorful evening

Evening Beauty

Getting dark

Colors

Beauty

Colombo Towers

Beautiful evening

Slow Shutter View of Colombo

Slow Shutter View

Lights of Colombo

Thank you for reading !

Sobasiri Team ©

We had a train journey to Nuwaraeliya for meet a special person of our member. Since Madusanka is there, we thought to visit Ravan Fall which couldn’t see on our previous journey. So, we took Madusanka’s car and driven to Perawela to see the Bomburu Bride as we cannot pass her without visiting and after that we went to Ravan fall and spend sometime over there.

After that we went to Hakgala botanical garden we I have been there for the last time on 2002. Since we had enough time to roaming around Nuwaraeliya we walked along the paths and had a silent exploration about a path to climb Hakgala Mountain. Because Hakgala is a high sensitive forest reserve and as we heard on one can climb this giant mountain due to this restrictions. However we couldn’t find any secret path or even any clue about climbing this mountain but we were able to achieve this mountain range in October 2018 successfully. But at that time I and Malith are only able to do this secret hike and still we didn’t published any details about that hike as we are not able to disclose the methods we followed.

On the way to Nanuoya

The train

Surounding

Poor St.Clair

Came to Nuwaraeliya

Cultivation

Above 1900m

More

And more

Gardens

Result

Cultivation

Cultivation

Cultivated lands

Road to Perawela

Path to Bomburu Falls

Minor fall

Here is she

Bomburu

View

The camping area

Its always beautiful

Heading to Ravan Fall

path to the village

Scenic

Foot path beginning

Path to Ravan

For the cultivation

Path to the fall

There is she

It has a different style

Full view

See the pattern

Hakgala Botanical Garden is one of the five botanical gardens in Sri Lanka. The other four are Peradeniya Botanical Garden, Henarathgoda Botanical Garden, Mirijjawila Botanical Garden and Seetawaka Botanical Garden. It is the second largest garden in Sri Lanka. The garden is contiguous to Hakgala Strict Nature Reserve.

Hakgala Botanical Garden is situated on the Nuwara Eliya-Badulla main road, 16 km from Nuwara Eliya. The garden has a cool temperate climate because of altitude is 5,400 feet above the sea level. The mean annual temperature ranges between 16 °C to 30 °C during course of a year. From December to February it has a cold climate, while the warm climate persists from April to August.

The garden was established in 1861, under George Henry Kendrick Thwaites as an experimental cultivation of Cinchona, a commercial crop thriving at the time. Once after the Tea replaced the Cinchona, it was turned into an experimental Tea cultivation. In 1884 it transformed to a garden. Since then many sub tropical and some temperate plants were planted in the gardens.

In the folklores, it says Sri Lankan demon King Ravana after abducting Sita, kept her hidden in this area and area was offered to Sita as a pleasure garden, the place finds mention in the Ramayana as Ashok Vatika. The area was named as “Sita Eliya” and “Sita Amman Temple” was built on the site.

There are over 10,000 species of flora planted here and during the Spring season in Nuwara Eliya thousands of visitors come to see the blooms here. Number of annual visitors are around 500,000. The garden is famous for number of species of Orchids and Roses are planted there.                                                                    (Source – Wikipedia)

Garden Map

Just entered

The path, we can even hire a small car from them

Here was the secret plan

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden

Beauty of Hakgala Garden